Bielany Wrocławskie II (gm. Kobierzyce), dwór

Przynależność administracyjna i toponomastyka

• Współczesna: gmina Kobierzyce, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie.
• Historyczne jednostki administracyjne: księstwo wrocławskie.
• Nazwy historyczne: Bielany Wrocławskie (niem. Bettlern).

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Na płaskim i suchym terenie, w centrum wsi, około 250 m na północ od kościoła. Dwór pierwotnie otaczała fosa, zasypana w 2 poł. XIX wieku.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

• 1516 – czwarta część wsi należała do mieszczanina Jana von Poppelau ze Stabłowic (RF, I, 22b)
• 1523 – mieszczanin Erazm Pflug posiadał czwartą część wsi (RF, I, 22b)
• 1525–1540 – mieszczanin Asman Pflug, dziedziczny pan dóbr Bielany (AAWr., sygn. D 18; Soffner 1875, s. 120)
• 1548–1567 – wieś posiadał August Kromaier (APWr., AmWr., C 22, f. 39v; Degen 1965, s. 31)
• 1591–1593 – majątek należał do Sebastiana von Heugel (Pusch II, s. 206)
• do 1615 – majątek posiadał Andreas von Heugel (Pusch II, s. 207)
• 1621 – w kościele tablice fundacyjne Jana Henryka von Uthmann i jego żony Magdaleny Heugel (Degen 1965, s. 30)

Historia budowlana obiektu

Budynek szachulcowy (ryglowy), dwukondygnacyjny, podpiwniczony, zbudowany na kamiennej podmurówce. Korpus dworu jest dwutraktowy na planie prostokąta, z centralnie ulokowaną sienią. Pierwotnie dwór miał plan litery U, o czym świadczą zachowane od północy murowane piwnice skrzydeł kryte kolebami z lunetami. Rozkład pomieszczeń był powtarzalny na obu kondygnacjach: po cztery izby z każdej strony klatki schodowej. Obiekt pierwotnie otaczała fosa, zasypana w 2 poł. XIX wieku.

Chronologia: koniec XVI lub przełom XVI i XVII w.

Konkretne wzmianki (wybór): RF I, 22b; AAWr., sygn. D 18; APWr., AmWr., C 22, f. 39v; Pusch II, s. 206–207; Soffner 1875, s. 120; Degen 1965, s. 30–33; Pilch 1978, s. 10; KZSP IV/2, s. 5–6; Nowakowski 2023, s. 165–166.

@article{antoniewicz_mapa_1964,

title = {Mapa grodzisk w Polsce},

author = {W. Antoniewicz and Z. Warto\lowska},

year  = {1964},

date = {1964-01-01},

urldate = {1964-01-01},

journal = {Wroc\law},

pages = {29},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{duma2015,

title = {Wyniki bada\'{n} archeologicznych prowadzonych na domniemanym miejscu strace\'{n} w \.{Z}aganiu w 2014 roku},

author = {P. Duma and H. Rutka and D. Wojtucki},

year  = {2015},

date = {2015-01-01},

journal = {Pomniki Dawnego Prawa},

volume = {31},

pages = {52-61},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{Hellmich1930,

title = {Schlesische Wehranlagen},

author = {Max Hellmich},

year  = {1930},

date = {1930-01-01},

urldate = {1930-01-01},

journal = {Altschlesien},

volume = {3},

pages = {40\textendash41},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{Lewczuk2001,

title = {Perspektywy bada\'{n} nad p\'{o}\'{z}nym \'{s}redniowieczem i okresem wczesnonowo\.{z}ytnym w po\ludniowej cz\k{e}\'{s}ci \'{S}rodkowego Nadodrza},

author = {J. Lewczuk},

year  = {2001},

date = {2001-01-01},

urldate = {2001-01-01},

journal = {Silesia Antiqua},

volume = {42},

pages = {149\textendash176},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@book{nowakowski_siedziby_2008,

title = {Siedziby ksi\k{a}\.{z}\k{e}ce i rycerskie ksi\k{e}stwa g\logowskiego w \'{s}redniowieczu},

author = {D. Nowakowski},

year  = {2008},

date = {2008-01-01},

urldate = {2008-01-01},

pages = {424-431},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{Nowakowski2017,

title = {\'{S}l\k{a}skie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne},

author = {Dominik Nowakowski},

year  = {2017},

date = {2017-01-01},

urldate = {2017-01-01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@phdthesis{pawlowski_grody_1978,

title = {Grody sto\.{z}kowate, ostros\lupowe i wie\.{z}e mieszkalno-obronne na \'{S}l\k{a}sku w \'{s}redniowieczu},

author = {A. Paw\lowski},

year  = {1978},

date = {1978-01-01},

urldate = {1978-01-01},

pages = {199-200},

school = {KHASiT Politechniki Wroc\lawskiej},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {phdthesis}

}

@collection{\ssCDS18,

title = {CDS XVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Bd. XVIII: 1316-1326 (nr 3542-4599) },

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke},

year  = {1898},

date = {1898-01-01},

urldate = {1898-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\' lub \'RS V\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29,

title = {CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte, Bd. XXIX: 1334-1337 (nr 5279-6020)},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bell\'{e}e},

year  = {1923},

date = {1923-01-01},

urldate = {1923-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@article{steller1938,

title = {Kastellanei und Stadt Sagan},

author = {G. Steller},

year  = {1938},

date = {1938-01-01},

journal = {Zeitschrift des Vereins f\"{u}r Geschichte Schlesiens},

volume = {72},

pages = {140-143},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

Lokalizacja