Rościsławice (gm. Oborniki Śląskie), dwór

Przynależność administracyjna i toponomastyka

• Współczesna: gmina Oborniki Śląskie, pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie.
• Historyczne jednostki administracyjne: księstwo wrocławskie.
• Nazwy historyczne: 1300-1301 – Rynberk, Rymenberg; niem. Riemberg.

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Założenie położone na krawędzi podmokłego obniżenia niewielkiego cieku w zachodniej części wsi, ok. 230 m na zachód od kościoła parafialnego.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

• 1300-1301 – Rynberk, Rymenberg (Lf, B, s. 58; RS 2630)
• 1325 – bracia Andrzej i Mikołak Radakowie sprzedali burgrabiemu Urazu Hermanowi 6 łanów oczynszowanych w Rościsławicach w weichbildzie uraskim (RS 4475)
• 1336 – Piotr von Bork sprzedał braciom Hermanowi burgrabiemu Urazu i Mikołajowi 7 ½ łana; burgrabia Herman przekazał folwark jako oprawę żonie Małgorzacie, z zastrzeżeniem, że miał on należeć do jego dzieci, natomiast do Małgorzaty część wsi położona od strony Urazu z 7 ½ łana; opiekunem Małgorzaty był jej brat Jan Tute (RS 5609, 5738)
• 1339 – świadkował Herman von Rimberg zw. burcravius (RS 6270)
• 1355-1358 – świadkował Herman de Rymberg (RŚl, III, nr 15–555; IV, nr 92-112)
• 1361 – Jan de Rimbergk sprzedał Szymonowi Gallow 4 ½ łana we wsi (RF, III, 2097)
• 1364 – Jan Tute sprzedał Janowi de Rymberg, synowi burgrabiego Hermana, 2 łany we wsi, a ten rok później odsprzedał Szymonowi Gallowi 6 łanów oczynszowanych (RF, III, 2097, 2100)
• 1365 – Jan de Rymberg sprzedał Jenchinowi Runge de Stosaw 3 ½ łana folwarcznego z 4 zagrodnikami i sołectwem (RF, III, 2100)
• 1365 – Jan syn Hermana burgrabiego de Rymberg sprzedał Janowi von Muschow i Jankowi Koszyczko de Lupow 2 łany czynszowe, sołectwo z karczmą, młynem i stawem (RF, III, 2100-2101)
• 1366 – Jan von Muschow przekazał swój dział Jankowi Koszyczko de Lupow (RF, III, 2101)
• 1368 – Dytryk Blankenstein sprzedał Jenchinowi Runge de Rimbergk 12 łanów oczynszowanych (RF, III, 2101, 2104)
• 1374-1386 – Szymon Gall nabył od różnych rodzin kilka łanów we wsi, w tym za 140 grzywien dobra Janka Koszyczko (RF, III, 2104; APWr., AmWr., 107, nr 737; Wutke 1927, s. 302)
• 1389 – Szymon Gall przekazał synowi Piotrowi 3 ½ łana z folwarku w Rościsławicac h, które ten w 1392 r. sprzedał Janowi Keltschowi (RF, III, 2104–2105; Wutke 1927, s. 303)
• 1393 – Szymon Gall sprzedał Janowi Keltschowi dobra, w tym 12 ½ łana i karczmę (RF, III, 2105)
• 1403-1404 – Jan Keltsch von Rimberg w 1403 r. sprzedał plebanowi Hartmanowi Gallowi i jego braciom Janowi i Hermanowi 2 ½ łana dziedzictwa na folwarku położonym na końcu wsi idąc od Wołowa (APWr., AmWr., 107, nr 1041; RF, III, 2105; Wutke 1927, s. 304)
• 1407 ­– Fryderyk Runge sprzedał Michałowi Przibkenowi swój folwark z 3 łanami i pastwiskiem dla owiec (RF, III, 2105, 2108)
• 1412 – Fryderyk Runge wójt w Urazie i dziedziczny pan Rościsławic (AAWr., sygn. 11.02.1412)
• 1435 – Fryderyk Runge przekazał Janowi Runge 6 łanów dziedzicznych, a Herman Gall sprzedał mieszczaninowi Janowi Schramme swój 6-łanowy folwark (RF, III, 2108; Wutke 1927, s. 306)
• 1435 – Aleksy Bank i Jan Hesse sprzedali Dipprandowi Reibnitzowi folwark i dobra Rościsławice, które ten rok później odsprzedał Konradowi Runge (RF, III, 2109)
• 1439-1440 – rozstrzygnięcie sporu między Janem Runge z Rościsławic i Mulichem von Haugwitz o sporne dobra w weichbildzie średzkim i uraskim, które należeć miały do Jana, za wyjątkiem młyna w Ratyniu, który w dożywocie posiadać miał Mulich (APWr., Rep. 1b, nr 598a)
• 1451 – Mikołaj Thant von Rimberg sprzedał Janowi Runge von Riemberg folwark położony na końcu wsi od strony Jarów, natomiast Piotr Runge przekazał braciom Henrykowi i Jerzemu wszystkie prawa do dóbr we wsi (RF, III, 2109)
• 1463 – Jan Löben nabył folwark Mikołaja Przibkena, a w 1470 r. folwark Jana Keltscha położony od strony Wołowa (APWr., AmWr., 107, nr 4396; RF, III, 2109, 2112)
• 1467 – Henryk von Haugwitz sprzedał Janowi Keltschowi posiadłości we wsi (Haugwitz 1910, s. 188)
• 1477 – Jerzy Runge sprzedał Janowi Claußowi z Lubnowa sołectwo z 1 łanem dziedzicznym i 5 ½ łana czynszowego (RF, III, 2112)
• 1487 – Jan Brost sprzedał Janowi Keltschowi folwark należący wcześniej do Jerzego Runge i Jana Claußa z Lubnowa (RF, III, 2112)
• 1496 – Jerzy Krekwitz sprzedał Janowi Liedlauowi folwark z 6 łanami, a ten odsprzedał go Janowi Keltschowi (RF, III, 2112)
• 1505 – bracia Mikołaj i Melchior Löbenowie von Rimberg sprzedali Janowi Keltschowi ich drugi folwark (RF, III, 2112-2113);
• 1531 – Melchior Keltsch przekazał bratu Janowi dział we wsi (RF, III, 2113)
• 1535 – Jan Keltsch z Rościsławic (AAWr., sygn. AAA 16)
• 1545-1552 – dobra posiadał mieszczanin Maciej Laußnitz, który w 1546 i 1552 r. nabył działy Kaspra i Jana Keltschów (RF, III, 2113; APWr., AmWr., C 22, f. 33)

Historia budowlana obiektu

Obecny klasycystyczny dwór zbudowany ok. roku 1800 na miejscu starszego założenia. W piwnicach zachowane mury starszego murowanego obiektu, być może wieży mieszkalnej wpisanej w narożnik muru obwodowego. Budynek wieży założony na planie prostokąta, na poziomie piwnic podzielony na dwa pomieszczenia. Pierwotnie obiekt ten stał na kopcu otoczonym fosą, zasypaną w XIX w.

Konkretne wzmianki (wybór): Lf, B, s. 58; RS 2630, 4475, 5609, 5738, 6270; RF III, 2097-2113; APWr., AmWr., 107, nr 737, 1041, 4396; APWr., AmWr., C 22, f. 33; Wutke 1927, Nowakowski 2023, s. 238–239

@techreport{APW_WSP\'{S}_719,

title = {APW WSP\'{S} lub APWr = Archiwum Pa\'{n}stwowe we Wroc\lawiu, Wydzia\l Samorz\k{a}dowy Prowincji \'{S}l\k{a}skiej},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {techreport}

}

@book{Haugwitz1910b,

title = {Geschichte der Familie von Haugwitz. Nach Urkunden und Regesten aus den Archiven von Dresden, Naumburg, Breslau, Prag, Br\"{u}nn und Wien},

author = {Haugwitz},

year  = {1910},

date = {1910-01-01},

address = {Leipzig},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{KZS04/07,

title = {KZS IV/7 = Powiat trzebnicki. Katalog zabytk\'{o}w sztuki w Polsce, tom IV, wojew\'{o}dztwo wroc\lawskie, zeszyt 7},

editor = {U. Bo\'{n}czuk-Dawidziuk and R. Kaczmarek and M. Kaluch-Tabisz and E. Ko\laczkiewicz and M. Nitka and A. Seidel-Grzesi\'{n}ska and K. Stanicka-Brzezicka and J. Witkowski and M. Wyrzykowska and K. Zinnow},

year  = {2018},

date = {2018-01-01},

urldate = {2018-01-01},

pages = {324\textendash325},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@collection{\ssCDS14,

title = {CDS XIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Bd. XIV},

author = {14 CDS},

editor = {H. Markgraf and W. Schulte},

url = {https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/144585},

year  = {1889},

date = {1889-01-01},

urldate = {1889-01-01},

publisher = {Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis},

address = {Breslau},

note = {tak\.{z}e skr\'{o}towo jako LfeV; Lf; LF},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS16,

title = {CDS XVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Bd. XVI: 1301-1315 (nr 2616-3542)},

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke

},

year  = {1892},

date = {1892-01-01},

urldate = {1892-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\' lub \'RSIV\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS18,

title = {CDS XVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Bd. XVIII: 1316-1326 (nr 3542-4599) },

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke},

year  = {1898},

date = {1898-01-01},

urldate = {1898-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\' lub \'RS V\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS22,

title = {CDS XXII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Bd. XXII: 1327-1333 (nr 4600-5278) },

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke},

year  = {1903},

date = {1903-01-01},

urldate = {1903-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29,

title = {CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte, Bd. XXIX: 1334-1337 (nr 5279-6020)},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bell\'{e}e},

year  = {1923},

date = {1923-01-01},

urldate = {1923-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29b,

title = {CDS XXX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1338-1342, Bd. XXX},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bellee},

year  = {1925},

date = {1925-01-01},

urldate = {1925-01-01},

publisher = {Breslau},

series = {Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. XXX},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{βRF,

title = {RF = Repertorium Frobenianum (Repertorium Investiturarum in Praediis Ducatus Vratislaviensis, quae in Libris eiusdem Cancellariae continentur), t. 1-4},

note = {APWr., Akta miasta Wroc\lawia, sygn. C 24/I\textendashIV},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{βR\'{S}l_3,

title = {R\'{S}l III = Regesty \'{s}l\k{a}skie. T. III, 1355-1357},

editor = {Wac\law Korta},

year  = {1990},

date = {1990-01-01},

urldate = {1990-01-01},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{βR\'{S}l_4,

title = {R\'{S}l IV = Regesty \'{s}l\k{a}skie. T. IV, 1358-1359},

editor = {Wac\law Korta},

year  = {1992},

date = {1992-01-01},

urldate = {1992-01-01},

address = {Wroc\law-Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

Ilustracje

Lokalizacja