Czernica, st. 1 (gm. Czernica), motte

Obiekt w Czernicy zlokalizowano na terasie zalewowej starorzecza Odry, na S od wsi. Głównym elementem założenia jest nasyp założony na planie czworoboku z zaokrąglonymi narożami o wymiarach u podstawy 19 x 25,5 m, u góry 8 x 14,5 m i wysokości 2,5 m. Kopiec otacza fosa o szerokości 10-14 m. Miejscami czytelne są rozsypiska wału zewnętrznego o szerokości do 7 m.

Lokalizacjawoj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Czernica
Współrzędne51.043333 N, 17.243056 E
Obszar AZP81-30
Chronologiapełne średniowieczepóźne średniowiecze, nowożytność
AutorzyDominik Nowakowski
Data udostępnienia20.12.2023
CZERNICA, widok na obiekt od strony SE (fot. D. Nowakowski)
CZERNICA, widok na obiekt od strony SE (fot. D. Nowakowski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])

Jak cytować?

Nowakowski Dominik. Czernica (gm. Czernica), motte, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/czernica-motte/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/]. Data dostępu: 13.02.2025.

Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach

Opis

Przynależność administracyjna

Obecna: Czernica (Tschirne, Kr. Breslau, MBL. 4969), gm. loco, pow. Wrocławski; stan. nr 1, AZP 48/81-30

Przynależność historyczna: księstwo wrocławskie

Lokalizacja

Na terasie zalewowej starorzecza Odry, na S od wsi.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich:

  • 1265 – Henryk III wrocławski sprzedał biskupowi Tomaszowi dział ziemi we wsi Chirnczicz (SUb, III, nr 521)
  • 1273 – biskup Tomasz nakazał swojemu poddanemu Nagodo przenieść wieś Czirnicza na prawo niemieckie (SUb, IV, nr 213)
  • 1291 – villa, que dicitur Cyrne (SUb, VI, nr 29)
  • 1353 – wymienione Cziren (RWN, s. 80)
  • 1403 – dziekan katedry Franciszek de Beneschaw oświadczył, że jego poddany Mikołaj, sołtys w należącej do dziekana Czernicy, sprzedał kmieciowi Janowi Rudilowi grzywnę czynszu na budynku gospodarczym (AAWr., DL, sygn. GG 35)
  • 1425 – Tschirwicz (KPW, nr 52)
  • 1529 – wzmiankowana wieś biskupia Tschirnicz (AAWr., DL, sygn. PP 17).

Opis obiektu

Głównym elementem założenia jest nasyp założony na planie czworoboku z zaokrąglonymi narożami o wymiarach u podstawy 19 x 25,5 m, u góry 8 x 14,5 m i wysokości 2,5 m. Kopiec otacza fosa o szerokości 10-14 m. Miejscami czytelne są rozsypiska wału zewnętrznego o szerokości do 7 m. W wykopie sondażowym odkryto ruinę budowli murowanej, którą stanowiła warstwa gruzu ceglanego z zaprawą wapienną zalegająca na warstwie płyt kamiennych. Badania wiertnicze obiektu wykazały, że kopiec zbudowano z gliny calcowej pozyskanej z kopania fosy. Dolne partie centralnie zlokalizowanego budynku obsypano gliną.

Obiekt ten mógł mieć wymiary zbliżone do czytelnego obniżenia, a więc około 7 x 12 m. Nie można jednak wykluczyć, że budowla ta pierwotnie miała wymiary 7 x 7 m, a węższe obniżenie w wschodniej części plateau stanowiło rodzaj dojścia. Podczas badań powierzchniowych i sondażowych pozyskano fragmenty ceramiki stalowoszarej i kremowej, w tym brzegi z okapem, fragmenty dachówek karpiówek i cegieł z glazurowaną główką, datowane na XIV-XV w.

Ilustracje

Mapy

Zdjęcia

Dokumentacja w ramach projektu „Od grodu do zamku“

Literatura

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie

Antoniewicz 1964, s. 31; IKZA 1965, s. 59-60; Kaletyn 1967, s. 243; Pawłowski 1978a, s. 221-222; Pawłowski 1978b, s. 242-243; Prus 1994, s. 108; Nowakowski 2017, s. 287-288

Antoniewicz W; Wartołowska Z

Mapa grodzisk w Polsce Journal Article

In: Wrocław, pp. 29, 1964.

BibTeX

Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych Booklet

1965.

BibTeX

Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych 1959-1960 Booklet

1959.

BibTeX

Kaletyn T

Sprawozdanie z działalności konserwatora zabytków archeologicznych na terenie woj. wrocławskiego w 1965 roku Journal Article

In: Silesia Antiqua, vol. 9, pp. 232-245, 1967.

BibTeX

Nowakowski D

Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book

2017.

BibTeX

Pawłowski A

Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis

KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.

BibTeX

Pawłowski A

Z badań grodzisk średniowiecznych województwa wrocławskiego Journal Article

In: Sprawozdania Archeologiczne, vol. 30, pp. 241-258, 1978.

BibTeX

Stenzel G A (Ed.)

RWN = Registrum villarum, allodiarum et jurium ducatus Wratislaviensis et districtus Nampslaviensis Journal Article

In: Übersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur im Jahre 1842, pp. 60-141, 1843.

BibTeX

(Ed.)

SUB III = Schlesisches Urkundenbuch. Tom III Collection

Köln, 1984.

BibTeX

Appelt H; Menzel J; Irgang W (Ed.)

SUb VI = Schlesisches Urkundenbuch. Tom VI: 1291-1300 Collection

Köln, 1998.

BibTeX

Korta W

Nieznana księga podatkowa księstwa wrocławskiego z 1425 r. Journal Article

In: Sobótka, vol. 8, pp. 223–256, 1953, (skrót KPW).

BibTeX

Lokalizacja