Obiekt w Czernicy zlokalizowano na terasie zalewowej starorzecza Odry, na S od wsi. Głównym elementem założenia jest nasyp założony na planie czworoboku z zaokrąglonymi narożami o wymiarach u podstawy 19 x 25,5 m, u góry 8 x 14,5 m i wysokości 2,5 m. Kopiec otacza fosa o szerokości 10-14 m. Miejscami czytelne są rozsypiska wału zewnętrznego o szerokości do 7 m.
Lokalizacja | woj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Czernica |
---|---|
Współrzędne | 51.043333 N, 17.243056 E |
Obszar AZP | 81-30 |
Chronologia | pełne średniowiecze, późne średniowiecze, nowożytność |
Autorzy | Dominik Nowakowski |
Data udostępnienia | 20.12.2023 |

Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna
Obecna: Czernica (Tschirne, Kr. Breslau, MBL. 4969), gm. loco, pow. Wrocławski; stan. nr 1, AZP 48/81-30
Przynależność historyczna: księstwo wrocławskie
Lokalizacja
Na terasie zalewowej starorzecza Odry, na S od wsi.
Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich:
- 1265 – Henryk III wrocławski sprzedał biskupowi Tomaszowi dział ziemi we wsi Chirnczicz (SUb, III, nr 521)
- 1273 – biskup Tomasz nakazał swojemu poddanemu Nagodo przenieść wieś Czirnicza na prawo niemieckie (SUb, IV, nr 213)
- 1291 – villa, que dicitur Cyrne (SUb, VI, nr 29)
- 1353 – wymienione Cziren (RWN, s. 80)
- 1403 – dziekan katedry Franciszek de Beneschaw oświadczył, że jego poddany Mikołaj, sołtys w należącej do dziekana Czernicy, sprzedał kmieciowi Janowi Rudilowi grzywnę czynszu na budynku gospodarczym (AAWr., DL, sygn. GG 35)
- 1425 – Tschirwicz (KPW, nr 52)
- 1529 – wzmiankowana wieś biskupia Tschirnicz (AAWr., DL, sygn. PP 17).
Opis obiektu
Głównym elementem założenia jest nasyp założony na planie czworoboku z zaokrąglonymi narożami o wymiarach u podstawy 19 x 25,5 m, u góry 8 x 14,5 m i wysokości 2,5 m. Kopiec otacza fosa o szerokości 10-14 m. Miejscami czytelne są rozsypiska wału zewnętrznego o szerokości do 7 m. W wykopie sondażowym odkryto ruinę budowli murowanej, którą stanowiła warstwa gruzu ceglanego z zaprawą wapienną zalegająca na warstwie płyt kamiennych. Badania wiertnicze obiektu wykazały, że kopiec zbudowano z gliny calcowej pozyskanej z kopania fosy. Dolne partie centralnie zlokalizowanego budynku obsypano gliną.
Obiekt ten mógł mieć wymiary zbliżone do czytelnego obniżenia, a więc około 7 x 12 m. Nie można jednak wykluczyć, że budowla ta pierwotnie miała wymiary 7 x 7 m, a węższe obniżenie w wschodniej części plateau stanowiło rodzaj dojścia. Podczas badań powierzchniowych i sondażowych pozyskano fragmenty ceramiki stalowoszarej i kremowej, w tym brzegi z okapem, fragmenty dachówek karpiówek i cegieł z glazurowaną główką, datowane na XIV-XV w.
Ilustracje
Mapy


Zdjęcia



Dokumentacja w ramach projektu „Od grodu do zamku“
![CZERNICA, cieniowany model reliefu otoczenia stanowiska (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_0-1024x718.jpg)
![CZERNICA, cieniowany model reliefu stanowiska (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_3-1024x719.jpg)

![CZERNICA, plan warstwicowy otoczenia stanowiska (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_6-1024x982.jpg)
![CZERNICA, sky view factor (stopień widoczności nieba) otoczenia stanowiska na podstawie numerycznego modelu terenu (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_2.jpg)
![CZERNICA, sky view factor (stopień widoczności nieba) stanowiska na podstawie numerycznego modelu terenu (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_7.jpg)
![CZERNICA, profil stanowiska (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_5-1024x88.jpg)
![CZERNICA, profil stanowiska (oprac. M. Legut-Pintal, P. Rajski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-SA 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2023/12/CZERNICA-133_4-1024x91.jpg)
Literatura
Wzmianki konkretnie o tym obiekcie
Antoniewicz 1964, s. 31; IKZA 1965, s. 59-60; Kaletyn 1967, s. 243; Pawłowski 1978a, s. 221-222; Pawłowski 1978b, s. 242-243; Prus 1994, s. 108; Nowakowski 2017, s. 287-288
Mapa grodzisk w Polsce Journal Article
In: Wrocław, pp. 29, 1964.
Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych Booklet
1965.
Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych 1959-1960 Booklet
1959.
Sprawozdanie z działalności konserwatora zabytków archeologicznych na terenie woj. wrocławskiego w 1965 roku Journal Article
In: Silesia Antiqua, vol. 9, pp. 232-245, 1967.
Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book
2017.
Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis
KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.
Z badań grodzisk średniowiecznych województwa wrocławskiego Journal Article
In: Sprawozdania Archeologiczne, vol. 30, pp. 241-258, 1978.
RWN = Registrum villarum, allodiarum et jurium ducatus Wratislaviensis et districtus Nampslaviensis Journal Article
In: Übersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur im Jahre 1842, pp. 60-141, 1843.
SUB III = Schlesisches Urkundenbuch. Tom III Collection
Köln, 1984.
SUb VI = Schlesisches Urkundenbuch. Tom VI: 1291-1300 Collection
Köln, 1998.
Nieznana księga podatkowa księstwa wrocławskiego z 1425 r. Journal Article
In: Sobótka, vol. 8, pp. 223–256, 1953, (skrót KPW).