Wierzowice Wielkie, gm. Góra, motte

    Wierzowice Wielkie kryją w sobie interesujące pozostałości dwuczłonowego grodziska stożkowatego z XIV-XV wieku. Położone na krawędzi doliny Baryczy, około 0,2 km od jej obecnego koryta, założenie składa się z głównego kopca oraz przylegającego do niego drugiego członu w formie płaskiego nasypu. Obiekt jest świadectwem średniowiecznych technik obronnych i siedzib rycerskich na ziemiach śląskich.

    Lokalizacjawoj. dolnośląskie, pow. górowski, gm. Góra
    Współrzędne51.5975443, 16.569843
    Obszar AZP69-24
    Chronologiapóźne średniowiecze
    AutorzyDominik Nowakowski
    Data udostępnienia30.09.2024
    WIERZOWICE WIELKIE, widok założenia od strony północno-zachodniej wg fotografii z 2008 r. (fot. D. Nowakowski)
    WIERZOWICE WIELKIE, widok założenia od strony północno-zachodniej, 2008 r. (fot. D. Nowakowski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])

    Jak cytować?

    Nowakowski Dominik. Wierzowice Wielkie, gm. Góra, motte, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/wierzowice-wielkie-motte/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/]. Data dostępu: 14.01.2025.

    Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach

    Opis

    Przynależność administracyjna i toponomastyka

    Obecna: Wierzowice Wielkie (niem. Groß Wiersewitz), gm. Góra, pow. górowski, woj. dolnośląskie; stan. nr 1, AZP 52/69-24

    Przynależność historyczna: księstwo głogowskie, księstwo oleśnickie, księstwo wołowskie

    Lokalizacja

    Na krawędzi doliny Baryczy, ok. 0,2 km od jej obecnego koryta i 0,3 km na zachód od zabudowań dawnego folwarku.

    Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

    • 1300 – wymieniona wieś Wersowitz (LF, E, 258)
    • 1304 – Henryk III głogowski wymienił wieś Sławęcice za książęcą wieś Wierzowice (Dersovice) (RS 2777)
    • 1308 – wymieniona wieś Karzouiz (RS 3020)

    Opis obiektu

    Dwuczłonowe grodzisko stożkowate. Głównym elementem założenia jest nasyp założony na planie prostokąta z zaokrąglonymi narożami o wymiarach u podstawy 28 x 31 m, u góry 10 x 12 m i wysokości ok. 3,5 m. Kopiec otacza fosa o szerokości 3-5 m. Od południowego zachodu przylega do niej drugi człon w formie płaskiego nasypu o sierpowatym kształcie i wymiarach ok. 25 x 35 m, częściowo zniszczony od strony południowej. Otacza go fosa najlepiej zachowana na odcinku północno-zachodnim o szerokości ok. 4 m, która pierwotnie łączyła się rowem okalającym główny człon założenia. Wyniki badań sondażowych i odwiertów założonych na głównym członie wykazały, że obiekt ten prawdopodobnie zbudowany został na miejscu starszego założenia warownego otoczonego wałem. Centralną część kopca zajmował drewniano-gliniany budynek o szerokości ok. 6-7 m, którego relikty zachowały się w postaci zbitych grud polepy, gliny i spalenizny. Podczas badań powierzchniowych i amatorskich wykopaliskowych na terenie stanowiska znaleziono fragmenty ceramiki naczyniowej, ostrogi, elementy uzbrojenia ochronnego (Rüstungstücke).

    Chronologia

    Na podstawie źródeł archeologicznych XIV-XV w.

    Ilustracje

    Ilustracje

    Dokumentacja w ramach projektu „Od grodu do zamku“

    Literatura

    Wzmianki o tym obiekcie lub miejscowości:

    Altschlesische Blätter 1926, s. 46; Antoniewicz, Wartołowska 1964, s. 45; Hellmich 1930, s. 40; Kaletyn 1963, s. 260; Kaletyn 1964, s. 203; Kaletyn 1968, s. 290; Kaletyn 1975, s. 302; Kaletyn 1976, s. 269; Kiarszys 2015, s. 244-245; Lodowski 1965, s. 318; Nowakowski 2017, s. 457-458; Pawłowski 1978, s. 363; Pazda 1976, s. 269; RS 2777, 3020; LF E, 258

    Altschlesische Blätter Journal Article

    In: Altschlesische Blätter, 1926.

    BibTeX

    Antoniewicz W; Wartołowska Z

    Mapa grodzisk w Polsce Journal Article

    In: Wrocław, pp. 29, 1964.

    BibTeX

    Hellmich M

    Schlesische Wehranlagen Journal Article

    In: Altschlesien, vol. 3, pp. 40–41, 1930.

    BibTeX

    Kaletyn T

    Sprawozdanie z działalności konserwatora zabytków archeologicznych na terenie województwa wrocławskiego w 1962 roku Journal Article

    In: Silesia Antiqua, vol. 6, pp. 200-207, 1964.

    BibTeX

    Kiarszys G

    Iuxta castrum Sandouel. Trzy światy średniowiecza Book

    Szczecin, 2015.

    BibTeX

    Lodowski J

    Wierzowice Wielkie, pow. Góra Śląska Journal Article

    In: Silesia Antiqua, vol. 7, pp. 318, 1965.

    BibTeX

    Nowakowski D

    Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book

    2017.

    BibTeX

    Pawłowski A

    Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis

    KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.

    BibTeX

    Kaletyn T

    Sprawozdanie z działalności archeologicznej służby konserwatorskiej na terenie woj. wrocławskiego w 1974 r. Journal Article

    In: Silesia Antiqua, vol. 18, pp. 258-274, 1976.

    BibTeX

    Kaletyn T

    Sprawozdanie z działalności Konserwatora Zabytków Archeologicznych na terenie woj. wrocławskiego w 1961 roku Journal Article

    In: Silesia Antiqua, vol. 5, pp. 257–263, 1963.

    BibTeX

    Kaletyn T

    Sprawozdanie z działalności Konserwatora Zabytków Archeologicznych na terenie woj. wrocławskiego w 1966 roku Journal Article

    In: Silesia Antiqua, vol. 10, pp. 282-297, 1968.

    BibTeX

    Markgraf H; Schulte W (Ed.)

    CDS XIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Bd. XIV Collection

    Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau, 1889, (także skrótowo jako LfeV; Lf; LF).

    BibTeX

    Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

    CDS XVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1301-1315, Bd. XVI Collection

    Breslau, 1892, (używany również skrót 'RS' lub 'RSIV').

    BibTeX

    Lokalizacja