Rudna, położona w powiecie lubińskim, była ważnym punktem na mapie średniowiecznego Śląska, należąc kolejno do księstw głogowskiego, ścinawskiego, oleśnickiego i wołowskiego. Na płaskim podmokłym terenie, przy południowo-zachodnim krańcu miasta lokacyjnego, istniał obiekt obronny, który z czasem przekształcił się w nowożytny pałac. Obecnie założenie jest całkowicie zniszczone przez współczesną zabudowę.
Lokalizacja | woj. dolnośląskie, pow. lubiński, gm. Rudna |
---|---|
Współrzędne | 51.508889 N, 16.2625 E |
Obszar AZP | 71-21 |
Chronologia | późne średniowiecze |
Autorzy | Dominik Nowakowski |
Data udostępnienia | 20.09.2024 |
Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna i toponomastyka
Obecna: Rudna (niem. Raudten), gm. Rudna, pow. lubiński, woj. dolnośląskie
Przynależność historyczna: księstwo głogowskie, księstwo ścinawskie, księstwo głogowskie, księstwo oleśnickie, księstwo wołowskie
Lokalizacja
Na płaskim podmokłym terenie, przy południowo-zachodnim krańcu miasta lokacyjnego.
Wybór źródeł do dziejów miasta i obiektu
- 1299 – wymienieni rudnieńscy wasale księcia Konrada II żagańskiego (MPH, III, s. 536)
- 1339 – dystrykt rudnieński (LuBS, I, s. 313-314)
- 1347 – Karol Luksemburski zhołdował dożywotnio Jana ścinawskiego z jego ziem, w tym miasteczka Rudna (oppidum Rudna) (LuBS, I, s. 168)
- 1378 – podział księstwa głogowskiego, Rudna pozostała w dzielnicy głogowskiej (LuBS, I, s. 192)
- 1409 – Jan Kurdeburg sprzedał wójtostwo dziedziczne miastu (Söhnel 1905, s. 10)
- 1424 – książęta Konrad VI Kącki i Konrad Młodszy, rycerze Zakonu NMP Domu Niemieckiego, jako panowie Ścinawy i ziem jej podległych, w tym Rudnej (LuBS, II, s. 49)
- 1459 – Jerzy z Podiebradów zatwierdził posiadłości książąt Konrada i Konrada Białego z Oleśnicy, wśród których znajdowała się Rudna (LuBS, II, s. 60)
- 1466 – sędzia dworski Marcin Ernardt (Söhnel 1905, s. 84)
- 1459 – Konrad Biały oleśnicki zastawił siostrze, księżnej Salomei z Opawy, miasta Ścinawę i Rudną (LuBS, II, s. 655)
- ok. 1470 – sędzia dworski Mateusz Mandritzik (Söhnel 1905, s. 84)
- 1489 – Maciej Korwin nadał Jerzemu Markwartowi i Konradowi Steinowi i ich spadkobiercom Ścinawę i Rudną z wszystkimi przynależnościami i przywilejami (LuBS, I, s. 267)
- 1490 – Konrad Biały oleśnicki zapisał swoje ziemie, w tym Rudną, książętom legnickim (LuBS, II, s. 100)
- 1490 – król Władysław nadał w dożywotnie lenno księżnej Katarzynie opawskiej miasta i weichbildy ścinawski i rudnieński (LuBS, I, s. 273-274)
- 1493-1495 – król Władysław zezwolił Beneszowi Weitmilowi przejąć od Jerzego Steina okręgi rudnieński i ścinawski (Kd, IX, 831; LuBS, I, s. 278-279, 282)
- 1495 – sędzia dworski Jerzy Heine (Söhnel 1905, s. 84)
- 1497 – Henryk ziębicki odkupił od braci Władysława, Michała, Jana, Krzysztofa i Sebastiana Weitmilów okręgi ścinawski i rudnieński (Kd, IX, 875)
- 1498 – sędzia dworski Tomasz Greger (Söhnel 1905, s. 84)
- 1507 – sędziowie dworscy Szymon Ulmann i Jan Kusche (Söhnel 1905, s. 84)
- 1511 – sędzia dworski Szymon Ulmann (Söhnel 1905, s. 84)
- 1512-1519 – sędzia dworski Jan Kusche (Söhnel 1905, s. 84)
- 1514 – posiadaczem lenna zamkowego (Burglehn) był Jan Kalkreuth (Söhnel 1905, s. 19)
- 1526 – sędzia dworski Dawid Reibeholz (Söhnel 1905, s. 84)
- 1528 – sędzia dworski Jan Kusche (Söhnel 1905, s. 84)
- 1544-1552 – sędzia dworski Burhard Schmidt (Söhnel 1905, s. 84)
Opis obiektu
Przed 1945 rokiem obiekt miał formę kopca otoczonego fosą. Centralną część majdanu zajmował budynek nowożytnego pałacu wzniesiony prawdopodobnie z wykorzystaniem elementów starszej budowli (wieży?). Obecnie założenie jest całkowicie zniszczone przez współczesną zabudowę.
Chronologia
Na podstawie źródeł pisanych i kartograficznych: koniec XIII – początek XIV w.
Ilustracje
Ilustracje
Literatura
Wzmianki konkretnie o tym obiekcie
Müller 1837, s. 256-257; Bimler 1943, s. 100; Guerquin 1957, s. 72; Weczerka 1977, s. 431; Grundmann 1982, s. 161; Guerquin 1984, s. 277; Nowakowski 2008, s. 381-383; Nowakowski 2017, s. 412; LuBS, I, s. 168, 192, 267, 273-274, 278-279, 282, 313-314; LuBS, II, s. 49, 60, 100, 655; Kd, IX, 831, 875; MPH, III, s. 536; Söhnel 1905, s. 10, 19, 84.
Die schlesischen Massiven Wehrbauten, Bd. III: Fürstentum Oels-Wohlau Book
Breslau, 1942.
Burgen, Schlösser und Gutshäuser in Schlesien, Bd. 1. Die mittelalterlichen Burgruinen und Wohntürme Book
Frankfurt am Main, 1982.
Zamki śląskie Book
Warszawa, 1957.
Zamki w Polsce Book
Warszawa, 1984.
Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens Book
Glogau, 1837.
Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu Book
Wrocław, 2008.
Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book
2017.
Kd IX = Katalog dokumentów przechowywanych w archiwach państwowych Dolnego Śląska. T. 9 (1401-1500) Collection
Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 1998.
LuB 1 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, Bd. 1 Collection
Leipzig, 1881, (Publicationen aus den königlichen preußischen Staatsarchiven Bd. 7; alternatywne skróty: LuBS, LBuS).
LuB 2 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Bd. 2 Collection
Leipzig, 1883, ( alternatywne skróty: LuBS, LBuS).
Handbuch der Historischen Stätten – Schlesien Book
Stuttgart, 1977.