Dwór w Magnicach wzniesiono wśród podmokłych łąk, w południowo-wschodniej części wsi i folwarku. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany, obecnie jest bardzo zniszczony i porośnięty drzewami. Według Degena murowany dwór na planie litery U zbudowano w końcu XVI w., o czym świadczyć miała zachowana jeszcze w okresie międzywojennym chorągiewka z datą 1594. W XVIII w. obiekt przebudowano nadając mu nowe cechy stylowe. Odsłonięte lica murów przyziemia wskazują, że murowany dwór powstał w kilku fazach budowlanych.
Lokalizacja | woj. dolnośląskie, pow. wrocławski, gm. Kobierzyce |
---|---|
Współrzędne | 50.987778 N, 16.960278 E |
Obszar AZP | 82-28 |
Chronologia | późne średniowiecze, nowożytność |
Autorzy | Dominik Nowakowski |
Data udostępnienia | 31.12.2023 |
Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna
Obecna: Magnice (Magnitz, Kr. Breslau, MBL. 5067), gm. Kobierzyce, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie; stan. nr 13, AZP 114/82-28
Przynależność historyczna: księstwo wrocławskie
Lokalizacja
Wśród podmokłych łąk, w południowo-wschodniej części wsi i folwarku
Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich:
- 1250 – wdowa po komesie Stefanie Niedźwiedziu z zięciami Ikonem i Michałem sprzedali na prawie dziedzicznym pani Magnie i jej zięciom Adamowi i Giselherowi majątek Sobegarz koło Domasławia (SUb, II, nr 413; Cetwiński 1982, s. 121)
- 1316 – mieszczanin Konrad Siebenwirt kupił od Stefana, brata biskupa krakowskiego Jana, dział ziemi należący do folwarku Magna (RS 3606)
- 1323 – mieszczanin Heidenrich von Mühlheim sprzedał Janowi von Reste 5 łanów in Magnitz quod quondam Sobgar dicebatur (RS 4249)
- 1332 – sprzedaż ½ allodium Magnitz, uczestnicy transakcji nieznani (RS 5109)
- 1336 – mieszczanin Boguszko Siebenwirt sprzedał Janowi von Reste i jego następcom ½ allodium Maga, która należała do jego ojca Konrada, z dworem obronnym [curia cum propugnaculo, quod wlgo Berffrit nominatur] (RS 5746)
- 1353 – Magenicz allodium (RWN, s. 113)
- 1357-1359 – dobra Jana von Reste, który w 1359 r. przekazał żonie Elżbiecie jako oprawę 9 łanów in allodio Mageniz (RŚl, III, nr 549; IV, nr 510)
- 1370 – Andrzej von der Wede sprzedał bratu Janowi cały dział na dobrach Magnice (RF, II, 687)
- 1371 – rycerz Jan von der Wede sprzedał mieszczaninowi Ryszardowi z Gubina 8 ½ łanowy folwark Magnice (RF, II, 690)
- 1372 – dzieci Jeszka von Magniz sprzedały Ryszardowi z Gubina ½ folwarku z 3 ½ łana i prawem dziedziczenia przez synów i córki (RF, II, 687, 690)
- 1395 – Ryszard z Gubina sprzedał swojemu zięciowi Czenke Dompnigowi folwark Magnice (RF, II, 691)
- 1399 – Czenke Dompnig sprzedał folwark mieszczaninowi Maciejowi Schmidtowi (RF, II, 691)
- 1420-1425 – dobra dziedziczne Wawrzyńca Steinkellera (KPW, nr 41; Bar 2014, s. 147)
- 1440 – mieszczanin Mikołaj Steinkeller sprzedał Franciszkowi Krig [von Krithaw] swoje dobra Magnice na prawie dziedzicznym (RF, II, 694)
- 1455 – Franciszek Krig sprzedał dobra mieszczaninowi Piotrowi Frankenowi (RF, II, 694); 1474 – Urszula, żona Jana Banka, sprzedała Bernardowi Kalnowskiemu folwark Magnice (RF, II, 694)
- 1493 – Urszula Bank, dziedziczna pani w Magnicach (RF, II, 694)
- 1501 – Urszula Bank sprzedała dziedzicom mieszczanina Melchiora z Ząbkowic całe dobra Magnice na prawie dziedzicznym (RF, II, 695)
- 1508 – Katarzyna von Schewitz, żona Macieja Lebe, odziedziczyła dobra we wsi (Pusch II, s. 18)
- 1525 – mieszkał tu Maciej Lebe (Pfeiffer 1929, s. 225)
- 1548 – dobra posiadała Katarzyna Lebe (APWr., AmWr., C 22, f. 11v)
- 1563 – Walenty Lebe von Magniz zrezygnował na rzecz Daniela Lebe zu Magniz ze wsi Chrzanów (RF, II, 695)
Opis obiektu
Wielokrotnie przebudowywany dwór, obecnie znacznie zniszczony i porośnięty drzewami. Zachowany kopiec ziemny o wymiarach u podstawy 31 (wymiar niepełny) x 37 m, u góry 22 (wymiar niepełny) x 28,5 m i wys. 2-3 m. Nasyp z trzech stron otacza fosa o szerokości 11,5-18 m i częściowo zachowany od strony E wał zewnętrzny. W centralnej części plateau zachowana do poziomu przyziemia ruina dwór zbudowanego z cegły z dodatkiem kamienia.
Według Degena murowany dwór na planie litery U zbudowano w końcu XVI w., o czym świadczyć miała zachowana jeszcze w okresie międzywojennym chorągiewka z datą 1594. W XVIII w. obiekt przebudowano nadając mu nowe cechy stylowe. Odsłonięte lica murów przyziemia wskazują, że murowany dwór powstał w kilku fazach budowlanych (widoczne szwy i styki murów różnych partii obiektu).
Ilustracje
Mapy
Zdjęcia
Literatura
Wzmianki konkretnie o tym obiekcie
Weber 1909, s. 30-31; Degen 1965, s. 166-167; Grundmann 1982, s. 154; Nowakowski 2017, s. 355-356
Rycerstwo śląskie do końca XIII w.: biogramy i rodowody Book
Wrocław, 1982.
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Bau- und Kunstdenkmäler des deutschen Ostens, R. C: Schlesien, Bd. I Book
Frankfurt a. Main, 1965.
Burgen, Schlösser und Gutshäuser in Schlesien, Bd. 1. Die mittelalterlichen Burgruinen und Wohntürme Book
Frankfurt am Main, 1982.
Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book
2017.
CDS XVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1316-1326, Bd. XVIII Collection
Breslau, 1898, (używany również skrót 'RS' lub 'RS V').
CDS XXII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1327-1333, Bd. XXII Collection
Breslau, 1903, (używany również skrót 'RS').
CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1334-1337, Bd. XXIX Collection
Breslau, 1923, (używany również skrót 'RS').
RWN = Registrum villarum, allodiarum et jurium ducatus Wratislaviensis et districtus Nampslaviensis Journal Article
In: Übersicht der Arbeiten und Veränderungen der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Kultur im Jahre 1842, pp. 60-141, 1843.
SUb II = Schlesisches Urkundenbuch. Tom II Collection
Köln-Graz-Wien, 1977.
Schlesische Schlösser, Bd .2 Collection
Dresden, Breslau, 1910.
RF = Repertorium Frobenianum (Repertorium Investiturarum in Praediis Ducatus Vratislaviensis, quae in Libris eiusdem Cancellariae continentur), t. 1-4 Collection
0000, (APWr., Akta miasta Wrocławia, sygn. C 24/I–IV).
RŚl III = Regesty śląskie. T. III, 1355-1357 Collection
Wrocław, 1990.
RŚl IV = Regesty śląskie. T. IV, 1358-1359 Collection
Wrocław-Warszawa, 1992.