Wałbrzych-Lubiechów, motte (relikty)

Przynależność administracyjna i toponomastyka

• Współczesna: miasto Wałbrzych (dzielnica Lubiechów), pow. NA, woj. dolnośląskie.
• Historyczne jednostki administracyjne: 1247–1290 – księstwo wrocławskie; 1293–1321 – księstwo fürstenberskie; 1321–1741 – księstwo świdnickie; 1741–1818 – Kreis Schweidnitz; 1818–1945 – Kreis Waldenburg; 1945–1975 – woj. wrocławskie; 1975–1998 – woj. wałbrzyskie.
• Przynależność historyczna (region): księstwo wrocławskie; księstwo świdnickie.
• Historyczne nazwy miejscowości: 1255 – Lubesov; ok. 1300 – Lubichowe quod pertinet in Salzburn / Lubichowe pertinet in Salzburn; 1337 – Libichaw; 1474 – Hof und dass dorff Lubichau; 1479 – Lobichaw; przed 1945 – Alt Liebichau.

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Założenie obronne na planie typu motte położone jest w dolinie, w obrębie dawnej wsi Lubiechów (dziś część Wałbrzycha), w sąsiedztwie dawnego folwarku. Kopiec o średnicy ok. 30 m otacza z trzech stron mokra fosa. Na szczycie kopca wzniesiono w XVIII w. czworoboczny spichlerz, który przekształcił czytelność reliktów. Mimo to w północnej partii nasypu, między ścianą spichlerza a krawędzią kopca, widoczny jest kamienny narożnik starszej, murowanej budowli – pozostałość średniowiecznej siedziby.

Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu

W średniowieczu w Lubiechowie zasiadała rodzina rycerska von Rohnau. Z Lubiechowa pisali się bracia Hans, Thammo i Konrad von Ronow/Rohnau – źródłowo poświadczeni jako „gesessen zu Lobechaw” w latach 1385–1407. Najpewniej do nich należało opisywane założenie obronne typu motte.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i obiektu

• ok. 1300 – ze wsi należne biskupowi wrocławskiemu 7 grzywien (LF, B 480).
• 1337 – Bolko II świdnicki potwierdził przywileje Świebodzic i zakaz prowadzenia karczm i działalności rzemieślniczej m.in. w Lubiechowie (RS 5882).
• 1389–1393 – dobra Jana, Tammona i Konrada Rohnau (Landbuch II, nr 618, 1226, 1293).
• 1474 – król Władysław nadał braciom Janowi i Mikołajowi Predelom dwór i wieś po Janie Rohnau (APWr, DmŚ, nr 881/U 959).
• 1479 – Maciej Korwin nakazał Janowi Schellendorfowi zwrócić radzie Świdnicy bezprawnie zajętą wieś (APWr, DmŚ, nr 910/U 994).

Konkretne wzmianki o obiekcie

Geschwendt 1936, s. 208–209; Hellmich 1930, s. 42; Hellmich 1934, s. 197; Hellmich 1936, s. 105; Paschky 1926, s. 13; Pawłowski 1978, s. 273.

@article{geschwendt1936,

title = {Die Vorgeschichte des Waldenburger Gebirges},

author = {F. Geschwendt},

year  = {1936},

date = {1936-01-01},

journal = {Altschlesische Bl\"{a}tter},

volume = {6},

number = {2},

pages = {208-209},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{Hellmich_1936,

title = {Burgh\"{u}gel im Bober-Katzbachgebiet},

author = {M. Hellmich},

year  = {1936},

date = {1936-01-01},

urldate = {1936-01-01},

journal = {Altschlesische Bl\"{a}tter},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{Hellmich1930,

title = {Schlesische Wehranlagen},

author = {Max Hellmich},

year  = {1930},

date = {1930-01-01},

urldate = {1930-01-01},

journal = {Altschlesien},

volume = {3},

pages = {40\textendash41},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@book{paschky1926_waldenburg,

title = {Beitr\"{a}ge zur Geschichte der Stadt Waldenburg in Schlesien. Zur \"{a}ltesten Geschichte der Stadt Waldenburg},

author = {B. Paschky},

year  = {1926},

date = {1926-01-01},

pages = {13},

address = {Waldenburg},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@phdthesis{pawlowski_grody_1978,

title = {Grody sto\.{z}kowate, ostros\lupowe i wie\.{z}e mieszkalno-obronne na \'{S}l\k{a}sku w \'{s}redniowieczu},

author = {A. Paw\lowski},

year  = {1978},

date = {1978-01-01},

urldate = {1978-01-01},

pages = {199-200},

school = {KHASiT Politechniki Wroc\lawskiej},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {phdthesis}

}

@article{Sohnel1896,

title = {Die Burgw\"{a}lle Schlesiens nach dem gegenw\"{a}rtigen Stande der Forschung},

author = {H. S\"{o}hnel},

year  = {1896},

date = {1896-01-01},

urldate = {1896-01-01},

volume = {6},

issue = {1},

pages = {89\textendash106},

series = {Schlesiens Vorzeit in Bild und Schrift},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@collection{\ssCDS14,

title = {CDS XIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Bd. XIV},

author = {14 CDS},

editor = {H. Markgraf and W. Schulte},

url = {https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/144585},

year  = {1889},

date = {1889-01-01},

urldate = {1889-01-01},

publisher = {Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis},

address = {Breslau},

note = {tak\.{z}e skr\'{o}towo jako LfeV; Lf; LF},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29,

title = {CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte, Bd. XXIX: 1334-1337 (nr 5279-6020)},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bell\'{e}e},

year  = {1923},

date = {1923-01-01},

urldate = {1923-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssLandbuch02,

title = {LANDBUCH II = Landbuch ksi\k{e}stw \'{s}widnickiego i jaworskiego, tom II: 1385-1395},

author = {II LANDBUCH},

editor = {T. Jurek},

year  = {2004},

date = {2004-01-01},

urldate = {2004-01-01},

address = {Pozna\'{n}},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

Lokalizacja