W XV wieku wieża mieszkalna w Witoszynie Dolnym stanowiła ona ważny punkt na mapie księstwa żagańskiego, będąc własnością rodu Melhozów. Choć wieża prawdopodobnie nie przetrwała do naszych czasów, jej istnienie potwierdzają źródła pisane oraz rycina z XIX wieku przedstawiająca trzykondygnacyjną murowaną budowlę.
| Lokalizacja | woj. lubuskie, pow. żagański, gm. Wymiarki |
|---|---|
| Współrzędne | 51.520515, 15.1052887 |
| Obszar AZP | 70-10 |
| Chronologia | późne średniowiecze, nowożytność |
| Autorzy | Dominik Nowakowski |
| Data udostępnienia | 24.09.2024 |
Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna i toponomastyka
Obecna: Witoszyn Dolny (niem. Nieder Hartmannsdorf), gm. Wymiarki, pow. żagański, woj. lubuskie
Przynależność historyczna: księstwo głogowskie, księstwo żagańskie
Lokalizacja
Na krawędzi podmokłej dolinki niewielkiego cieku, w centralnej części wsi, w niewielkiej odległości na zachód od kościoła.
Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich
- 1346 – kościół we wsi Hartmmansdorf (Neuling 1902, s. 92)
- 1445 – siedział tu Mikołaj Knobelsdorf (RSL, nr 148)
- 1445 – w Witoszynie i Gorzupii siedzieli bracia Hantsche i Mikołaj Knobelsdorfowie (RSL, nr 148)
- 1449 – w Jeleninie i Witoszynie siedzieli bracia Fryderyk i Mikołaj Knobelsdorfowie (RSL, nr 231)
- 1451-1474 – pisał się stąd Wittig Melhoze, który miał siedzibę (Sitz) we wsi (RSL, nr 23, 116, 176)
- 1494-1499 – siedział tu Jan Melhoze (RSL, nr 259, 278)
- 1508 – wieś i inne dobra mieli bracia Jan, Konrad, Melchior, Wittig i Fabian Melhozowie (RSL, nr 74)
Opis obiektu
Średniowieczna siedziba pańska prawdopodobnie całkowicie zniszczona. Na rycinie L.D. von Schatzberga z pierwszej połowy XIX w. widoczna jest murowana, trzykondygnacyjna wieża zbudowana na planie prostokąta, kryta wysokim dwuspadowym dachem. Jeszcze w okresie międzywojennym czytelne były relikty ziemnego kopca otoczonego fosą oraz fragmenty murów i sklepionych piwnic.
Chronologia
Na podstawie źródeł pisanych XV w.
Ilustracje
Ilustracje
Literatura
Wzmianki na temat obiektu lub miejscowości:
Lewczuk 2001, s. 168; Neuling 1902, s. 92; Nowakowski 2008, s. 565-566; Nowakowski 2017, s. 461; RSL nr 23, 74, 116, 148, 176, 231, 259, 278; Wolle 1942, s. 71-72.
Perspektywy badań nad późnym średniowieczem i okresem wczesnonowożytnym w południowej części Środkowego Nadodrza Journal Article
In: Silesia Antiqua, vol. 42, pp. 149–176, 2001.
Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu Book
Wrocław, 2008.
Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book
2017.
Das „alte Amthaus” in Nieder-Hartmannsdorf Journal Article
In: Heimatkalender für den Kreis Sprottau, pp. 71-72, 1942.
![PRZEWÓZ, widok na wieżę, 2024 (fot. R. Biel, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2024/08/przewoz-38-300x169.jpg)
