Woźniki, motte

Przynależność administracyjna i toponomastyka

Obecna: Woźniki (niem. Woischnik), gm. Woźniki, pow. lubliniecki, woj. śląskie

Przynależność historyczna: księstwo śląskie, księstwo opolskie

Lokalizacja

Na krawędzi podmokłej doliny niewielkiego cieku, około 0,34 km na południe od wsi.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

• 1206 – villa Uoznici (SUb, I, nr 100)
• 1253 – Vesconici (SUb, III, nr 89)
• 1310 – Bolesław I opolski sprzedał mieszczaninowi wrocławskiemu cło pobierane od pieszych przechodzących przez miasto Woźniki (RS 3157)
• 1386 – Władysław opolski przekazał Markowi zw. Jochs za wierne służby zamek (castrum sive fortalicium) położony pod Woźnikami, z wójtostwem tamtejszego miasteczka (CDS, VI, nr 71)
• 1412 – Albrecht Cssluck sprzedał Święchowi Zwessowskiemu wójtostwo w Woźnikach, wraz z położonym pod miasteczkiem zamkiem (mit dem Walle oder Veste), z wszelkimi beneficjami (CDS, VI, nr 128)
• 1418 – Święch Zwessowski sprzedał Wilczkowi Kobelniczowi wójtostwo w Woźnikach wraz z zamkiem (wale oder festen) i uposażeniem (CDS, VI, nr 150)
• 1484-1496 – Stanisław Brzezinka z Witosławic w 1493 r. za zgodą swojego brata Krzysztofa sprzedał 20 grzywien dochodu z posiadanego przez nich wójtostwa w Woźnikach (CDS, VI, nr 414; Witkowski 2004, s. 27)
• 1497-1498 – dziedzic miasta Jan Głąbowski (Witkowski 2004, s. 27, przyp. 87)

Opis obiektu

Obiekt intensywnie niszczony od połowy XIX w. i w pierwszych dziesięcioleciach XX w. Obecnie w terenie czytelny niewysoki kopiec założony na planie wydłużonego czworoboku o zaokrąglonych narożach i wymiarach u podstawy 36 x 48 m, u góry 30 x 42 m i wysokości 1-1,5 m. Nasyp otacza fosa, najlepiej zachowana od zachodu i południa, o szerokości 8 m oraz prawdopodobnie wał zewnętrzny.

Badania wykopaliskowe przeprowadzone na obiekcie wykazały, że jego znaczna część uległa zniszczeniu. W zachodniej części plateau odkryto spągowe partie glinianego pieca kopułowego oraz skupisko przepalonych kamieni wapiennych i polnych, które nie tworzyły wyrazistego układu. Podczas licznych badań powierzchniowych na terenie stanowiska odkryto fragmenty ceramiki naczyniowej, żelazny sierp, sprzączkę pasa, kilka gwoździ; w końcu XIX i na początku XX w. podczas rozwożenia kopca znaleziono groty włóczni, topory, dwie ostrogi, klucz, żelazne taśmowate okucie drzwi długości bełt kuszy, zdobione cienkie okucie brązowe i bliżej nieokreślone monety.

Chronologia

Na podstawie źródeł pisanych i archeologicznych XIV-XV w.

Ilustracje

Wzmianki o obiekcie lub miejscowości:

Altschlesische Blätter 1927, s. 64; Altschlesische Blätter 1931, s. 83; CDS VI, nr 71, 128, 150, 414; Guerquin 1957, s. 83; Gorgolewski, Tomczak 1996, s. 88-89; Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych 1971, s. 70; Kawka 2015, s. 87-122; Kostrzewski 1928, s. 89; Krause 1938, s. 37; Lewicki 2015, s. 237-240; Mięsowicz 1958, s. 200-201; Nowakowski 2017, s. 465-466; Pawłowski 1978, s. 368; RS 3157 (1310); RS 2777 (1304); RS 3020 (1308); SUb I, nr 100; SUb III, nr 89; Tomczak 2012, s. 200-201; Witkowski 2004, s. 27, przyp. 87; Żurowski, Jakimowicz 1939, s. 27-28.

@article{altschlesische_blaetter_1927,

title = {Altschlesische Bl\"{a}tter},

editor = {Fritz Geschwendt},

year  = {1927},

date = {1927-01-01},

urldate = {1927-01-01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{altschlesische_blaetter_1931_wozniki,

title = {Altschlesische Bl\"{a}tte},

year  = {1931},

date = {1931-01-01},

journal = {Altschlesische Bl\"{a}tter},

pages = {83},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@book{GorgolewskiTomczak1996,

title = {Grodziska G\'{o}rnego \'{S}l\k{a}ska i Zag\l\k{e}bia D\k{a}browskiego z lotu ptaka},

author = {W. Gorgolewski and E. Tomczak},

year  = {1996},

date = {1996-01-01},

urldate = {1996-01-01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{guerquin_1957,

title = {Zamki \'{s}l\k{a}skie},

author = {Bohdan Guerquin},

year  = {1957},

date = {1957-01-01},

urldate = {1957-01-01},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@booklet{informator_1959-1960b,

title = {Informator Konserwatora Zabytk\'{o}w Archeologicznych 1970-1971},

year  = {1971},

date = {1971-01-01},

urldate = {1971-01-01},

month = {01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {booklet}

}

@article{kawka_2015_wozniki,

title = {Materia\ly z grodzisk sto\.{z}kowatych w Tarnowicach Starych i Wo\'{z}nikach w zbiorach Muzeum G\'{o}rno\'{s}l\k{a}skiego w Bytomiu},

author = {Wojciech Kawka},

year  = {2015},

date = {2015-01-01},

journal = {Rocznik Muzeum G\'{o}rno\'{s}l\k{a}skiego w Bytomiu, Archeologia},

volume = {20},

pages = {87-122},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{Kostrzewski1928,

title = {Nowe materia\ly do pradziej\'{o}w G\'{o}rnego \'{S}l\k{a}ska},

author = {J. Kostrzewski},

year  = {1928},

date = {1928-01-01},

urldate = {1928-01-01},

journal = {Przegl\k{a}d Archeologiczny},

volume = {IV},

number = {1},

pages = {81\textendash90},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{krause_1938_wozniki,

title = {Zur mittelalterlichen Geschichte der Stadt und Herrschaft Lublinitz in Oberschlesien},

author = {W. Krause},

year  = {1938},

date = {1938-01-01},

journal = {Deutsche wissenschaftliche Zeitschrift f\"{u}r Polen},

volume = {35},

pages = {37},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@bachelorthesis{lewicki_poznosredniowieczne_2015,

title = {P\'{o}\'{z}no\'{s}redniowieczne gr\'{o}dki z obszaru G\'{o}rnego \'{S}l\k{a}ska},

author = {P. Lewicki},

year  = {2015},

date = {2015-01-01},

urldate = {2015-01-01},

pages = {79-81},

school = {Uniwersytet Jagiello\'{n}ski},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {bachelorthesis}

}

@article{miesowicz_1958_wozniki,

title = {Wo\'{z}niki, pow. Lubliniec},

author = {L. Mi\k{e}sowicz},

year  = {1958},

date = {1958-01-01},

journal = {Z Otch\lani Wiek\'{o}w},

volume = {24},

pages = {200-201},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@book{Nowakowski2017,

title = {\'{S}l\k{a}skie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne},

author = {Dominik Nowakowski},

year  = {2017},

date = {2017-01-01},

urldate = {2017-01-01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@phdthesis{pawlowski_grody_1978,

title = {Grody sto\.{z}kowate, ostros\lupowe i wie\.{z}e mieszkalno-obronne na \'{S}l\k{a}sku w \'{s}redniowieczu},

author = {A. Paw\lowski},

year  = {1978},

date = {1978-01-01},

urldate = {1978-01-01},

pages = {199-200},

school = {KHASiT Politechniki Wroc\lawskiej},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {phdthesis}

}

@collection{\ssCDS06,

title = {CDS VI = Codex Diplomaticus Silesiae, Registrum St. Wenceslai, Bd. VI},

author = {6 CDS},

editor = {W. Wattenbach and C. Gr\"{u}nhagen},

year  = {1865},

date = {1865-01-01},

urldate = {1865-01-01},

booktitle = {Registrum St. Wenceslai},

volume = {VI},

address = {Breslau},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS16,

title = {CDS XVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1301-1315, Bd. XVI},

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke

},

year  = {1892},

date = {1892-01-01},

urldate = {1892-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\' lub \'RSIV\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssSub01,

title = {SUb I = Schlesisches Urkundenbuch. Tom I},

editor = {H. Appelt and W. Irgang},

year  = {1963},

date = {1963-01-01},

urldate = {1963-01-01},

address = {K\"{o}ln},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssSub03,

title = {SUB III = Schlesisches Urkundenbuch. Tom III},

author = {III SUB},

year  = {1984},

date = {1984-01-01},

urldate = {1984-01-01},

address = {K\"{o}ln},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@book{tomczak_malo_2012,

title = {Ma\lo znane warownie G\'{o}rnego \'{S}l\k{a}ska},

author = {E. Tomczak},

year  = {2012},

date = {2012-01-01},

urldate = {2012-01-01},

pages = {22-25},

address = {Katowice},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{witkowski_2004_wozniki,

title = {W\lasno\'{s}\'{c} ziemska w kasztelanii bytomskiej w \'{s}redniowieczu},

author = {S. Witkowski},

year  = {2004},

date = {2004-01-01},

address = {Katowice},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{Zurowski1939,

title = {Atlas grodzisk i zamczysk \'{s}l\k{a}skich},

author = {J. \.{Z}urowski and R. Jakimowicz},

year  = {1939},

date = {1939-01-01},

urldate = {1939-01-01},

address = {Krak\'{o}w},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}