Późne średniowiecze – okres średniowiecza, odpowiadający włoskiemu trecento i wczesnemu renesansowi. Na potrzeby katalogu Zamków i dworów obronnych Śląska przyjęto, że przypada na XIV i XV wiek.
Okres ten charakteryzuje się rozwojem stylu gotyckiego, który do części rejonów północnej Europy i Hiszpanii dotarł ok. 1400 roku, a także rozwojem świeckiej sztuki użytkowej dla bogacących się klas mieszczańskich Włoch i Flandrii
Pałac w Strudze posiada metrykę sięgającą XIV w.; w XV w. rozbudowany w kierunku płn.-wsch wzdłuż istniejącego muru obronnego, a w XVI w. (od lat 40.) co najmniej trzykrotnie i dekorowany spektakularnymi renesansowymi polichromiami. W obecnej postaci jest efektem późnobarokowej przebudowy bryły i zmiany …
W dzisiejszym Lubiechowie, dzielnicy Wałbrzycha, zachował się kopiec–motte z mokrą fosą – namacalny ślad średniowiecznej siedziby miejscowego rycerstwa. Szczyt nasypu zajmuje spichlerz z XVIII wieku, ale przy północnej krawędzi widać kamienny narożnik wcześniejszej zabudowy. Założenie łączy się prawdopodobnie z rodziną von Rohnau znaną ze …
Ruiny dworu obronnego (później nowożytnego zamku) dawnego majątku Kreppelhof w dzielnicy Grodztwo. Rezydencja usytuowana na terasie zalewowej Bobru, rozbudowywana od XVI w. jako siedziba Schoffów-Gotschów, przez kolejne stulecia była świadectwem ambicji elit śląskich. Renesansowy zamek z bogatą dekoracją portali i unikatową galerią komunikacyjną należał do najciekawszych …
Tajemnicza, kresowa twierdza w dolinie Bobru i Zadrny, nazywana „sudecką Troją”, powstała w końcu XIII w. przy szlaku do Czech, zapewne dla nadzorowania postępów akcji kolonizacyjnej oraz ochrony fundowanego w 1292 r. opactwa cysterskiego w Krzeszowie. W 1348 r. mogła być świadkiem słynnego „trojańskiego” podstępu księcia Bolka II Małego, który odzyskał wówczas Kamienną …
Nieistniejący dziś zamek w Rogowie Sobóckim to dawny dwór obronny, w XIX wieku rozbudowany do postaci romantycznej rezydencji. Stał w dolinie Młynówki, w pobliżu kościoła św. Jana Chrzciciela; był otoczony murem i fosą. Ostatecznie miał plan litery „L” (skrzydło północne dwutraktowe, trzykondygnacyjne; w osi skrzydła zachodniego wieża bramna). Zniszczony w 1945 roku, wyburzony w 1972; od 2011 roku prowadzone …
Ruiny granicznego zamku w Janowcu (Bobrzany) to pozostałości renesansowej rezydencji rodu von Nechern, wzniesionej na przełomie XV i XVI w., przebudowanej w XVI–XVII stuleciu i opuszczonej w XX w. Zachowane relikty murów, sklepionych piwnic, fosy i stawu ilustrują rozwój siedzib rycerskich na pograniczu księstw żagańskiego i głogowskiego. Lokalizacja woj. lubuskie, pow. żagański, gm. Małomice Współrzędne 51.5890637, 15.4681468 Obszar AZP 69-13 Chronologia późne …
Dwór w Piotrowicach Nyskich to przykład rezydencji wiejskiej o korzeniach sięgających średniowiecza, której obecna forma ukształtowała się w wyniku wieloetapowych przekształceń. Zachowane relikty murów, ślady fosy i układ przestrzenny wskazują na istnienie wcześniejszego założenia obronnego, rozbudowanego w XV wieku i przekształconego w manierystyczną rezydencję …
![SZCZEPANÓW, dwór dolny na NMT (opr. Piotr Błoniewski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2025/06/3-szczepanow-03.jpg)
Grodzisko stożkowate w Szczepanowie z reliktami siedziby rycerskiej, położone na zarośniętej łące we wschodniej części wsi, przy dawnym folwarku, za rzeką Czarną Wodą. Obiekt usytuowany na wyspie otoczonej nawodnioną fosą, dostępny jedynie od strony zachodniej. Zachowany kopiec z wyraźnym wałem ziemnym i reliktami fosy …
![SZCZEPANÓW, widok na ruiny pałacu od strony płd.-zach., 2017 r. (fot. Piotr Błoniewski, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])](https://zamki.pwr.edu.pl/wp-content/uploads/2025/06/7-Widok-na-ruiny-palacu-od-strony-pld.-zach.-fot.-PB-2017.jpg)
Dwór górny w Szczepanowie to przykład ewolucji siedziby rycerskiej – od obronnej wieży mieszkalnej z pierwszej połowy XIV wieku po rozbudowaną, piętrową rezydencję z późnego średniowiecza. Jej relikty, przekształcone później w barokowy pałacyk, zachowały w murach czytelne świadectwa kolejnych faz rozbudowy, obejmujące zarówno konstrukcje …
Nieistniejący dziś dwór w Gniewkowie był przez kilka stuleci siedzibą lokalnego majątku ziemskiego. Usytuowany w pobliżu kościoła parafialnego i otoczony fosą, pełnił funkcję obronno-rezydencjonalną co najmniej od XIV wieku. W kolejnych wiekach był przebudowywany i rozbudowywany, aż do ostatecznej rozbiórki w 1977 roku. Zachowane …
