Góra, wieża (nieistniejąca)

Przynależność administracyjna i toponomastyka

Obecna: Góra (niem. Guhrau) gm. loco, pow. loco, woj. dolnośląskie

Przynależność historyczna: księstwo głogowskie

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

W południowo-zachodniej części miasta lokacyjnego, w ciągu murów miejskich

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i obiektu

• 1288 – Henryk I głogowski w zamian za część wsi Góry oddał rycerzowi Gotwinowi wieś Czeladź koło Sądowla (SUb, V, nr 507)
• 1289 – wzmiankowany wójt miejski, proboszcz i ławnicy (SUb, V, nr 508)
• 1300 – poświadczony wójt i miasto z okręgiem (SUb, VI, nr 480)
• 1310 – książęta głogowscy nadali miastu prawa jakie miał Głogów (RS 3096)
• 1310 – wzmiankowane miasto jako ośrodek dystryktu (RS 3121)
• 1329 – Jan ścinawski oddał księstwo w lenno Janowi Luksemburskiemu; Góra wymieniona wśród civitatis cum castris (LuBS, I, s. 129)
• 1336 – sędzia dworski Piotr Gorin (RS 5591, 5592)
• 1337 – Jan ścinawski sprzedał prawa do miasta i okręgu Janowi Luksemburskiemu, wymieniony zamek (castrum) (LuBS, I, s. 145-147)
• 1337 – sędzia dworski Mikołaj Chorangowicz (RS 5843)
• 1341 – wymieniony zamek (castrum) i górowski sędzia dworski Marcin Tyfnow (LuBS, I, s. 157-158)
• 1342 – Jan ścinawski zastawił ziemię górowską margrabiemu Karolowi Luksemburskiemu, wymieniony zamek (castrum) w Górze (LuBS, I, s. 160-161)
• 1342 – Jan ścinawski zastawił miasto z zamkiem Bertoldowi Lippie (RS 5868)
• 1345 – Konrad oleśnicki sprzedał Janowi Luksemburskiemu połowę miasta z zamkiem (castrum) i połowę ziemi górowskiej (LuBS, I, s. 165-166)
• 1347 – Karol IV Luksemburski zhołdował Jana ścinawskiego z jego ziem, w tym Góry (LuBS, I, s. 167-168)
• 1353 – sędzia dworski Mikołaj Rebo (RŚl, II, nr 949)
• 1354 – starosta Jan Rackowicz (RŚl, II, nr 1049)
• 1359 – wzmiankowany urząd starosty górowskiego (RŚl, IV, nr 418)
• 1365 – Konrad oleśnicki i jego syn stwierdzili, że ich kuzyn Henryk głogowski sprzedał im za 2000 kop groszy praskich swoje ziemie, w tym Górę (CDS, XXVIII, s. 29)
• 1375 – podział miasta i okręgu na dwie części, między spadkobierców Jana ścinawskiego i Wacława czeskiego, zamek (hof) stanowił własność wspólną księcia i cesarz (LuBS, I, s. 189)
• 1384 – rewers księcia Przemysława cieszyńskiego dotyczący jego posiadłości, w tym połowy Góry, otrzymanych od Wacława Luksemburskiego; w dokumencie wymieniony zamek (sloss)  (LuBS, I, s. 196-197)
• 1385 – rewers książąt oleśnickich Konrada II i Konrada III dotyczący nabycia przez nich ziem Henryka głogowskiego, w tym Góry z zamkiem (haws) (LuBS, I, s. 198-199)
• 1400 – Henryk Dohna starosta w Głogowie i Górze (Kd, IX, 7a)
• 1404 – Wacław czeski zhołdował księcia Przemysława cieszyńskiego ze Ścinawy i Góry (LuBS, I, s. 201)
• 1433 – Piotr Szafranic starosta w Głogowie i Górze (Kd, IX, 273)
• 1436 – Wawrzyniec Saschke jako starosta Głogowa i Góry i Benesz Menzin jako górowski sędzia dworski (CDS, XXVIII, s. 7)
• 1442 – podział posiadłości książąt cieszyńskich, połowa Głogowa i Góra przypadły Władysławowi cieszyńskiemu (LuBS, I, s. 201)
• 1478 – starosta Mikołaj Kreckwitz (LuBS, I, s. 224)
• 1486 – sędzia dworski Jan Yohne (Kd, IX, 735)
• 1490 – sędzia dworski Antoni Schonknecht (Kd, IX, 782, 783)
• 1498 – Wawrzyniec Kirstann (Kd, IX, 886)
• 1499 – Władysław Jagiellończyk przekazał księstwo głogowskie królewiczowi Zygmuntowi Jagiellończykowi (LuBS, I, s. 250)
• 1508 – Zygmunt Jagiellończyk oddał księstwo głogowskie Władysławowi Jagiellończykowi, a ten wcielił je do korony czeskiej (LuBS, I, s. 255-257)

Opis obiektu

Średniowieczny obiekt, którego pozostałości zostały zniszczone przez nowożytną zabudowę miasta, był niegdyś ważnym elementem lokalnej architektury. Na rycinie F.B. Wernera widoczny jest prostokątny, dwupiętrowy budynek, kryty dwuspadowym dachem, wystający nieco poza lico murów miejskich. Opis lenna zamkowego z początku XVII wieku wymienia w skład warowni różne zabudowania, w tym stajnie, szopy, dom młyński oraz zbrojownię. Jeszcze w 1750 roku wspominano o starym zamku ze stajnią, jednak w 1759 roku obiekt ten uległ całkowitemu zniszczeniu. Obecnie mianem „zamku” określa się budynek więzienia, który został zbudowany w XIX wieku.

Chronologia

Na podstawie źródeł pisanych zamek książęcy funkcjonujący co najmniej od 1 poł. XIV w.

Ilustracje

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie

Müller 1837, s. 251-253; Guerquin 1957, s. 47; Pilch, K. Pilch 1962, s. 47; Pilch 1978, s. 72; Grundmann 1982, s. 149; Kononowicz, Niemczyk, Trojak 1983, s. 20, 40-42; Wędzki 1985, s. 39; Lissak 1986; Kajzer, Kołodziejski, Salm 2001, s. 195; Nowakowski 2008, s. 145-146, 342-344.

@book{grundmann_burgen_1982,

title = {Burgen, Schl\"{o}sser und Gutsh\"{a}user in Schlesien, Bd. 1. Die mittelalterlichen Burgruinen und Wohnt\"{u}rme},

author = {G\"{u}nther Grundmann},

year  = {1982},

date = {1982-01-01},

urldate = {1982-01-01},

volume = {1},

address = {Frankfurt am Main},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{guerquin_1957,

title = {Zamki \'{s}l\k{a}skie},

author = {Bohdan Guerquin},

year  = {1957},

date = {1957-01-01},

urldate = {1957-01-01},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{kajzer_kolodziejczyk_salm_2001,

title = {Leksykon zamk\'{o}w w Polsce},

author = {J. Kajzer and S. Ko\lodziejczyk and J. Salm},

year  = {2001},

date = {2001-01-01},

urldate = {2001-01-01},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@techreport{kononowicz1983_gora,

title = {Studium historyczno-urbanistyczno-konserwatorskie miasta G\'{o}ry},

author = {W. Kononowicz and E. Niemczyk and B. Trojak},

year  = {1983},

date = {1983-01-01},

institution = {WOSOZ Wroc\law},

note = {maszynopis w archiwum WOSOZ Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {techreport}

}

@techreport{lissak1986_gora,

title = {Sprawozdanie z archeologicznych bada\'{n} sonda\.{z}owych na terenie tzw. zamku w G\'{o}rze},

author = {Z. Lissak},

year  = {1986},

date = {1986-01-01},

institution = {WOSiO\'{S}K Trzebiny},

note = {maszynopis w archiwum WOSiO\'{S}K Trzebiny},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {techreport}

}

@book{Muller1837,

title = {Vaterl\"{a}ndische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschl\"{o}sser Schlesiens},

author = {K. A. M\"{u}ller},

year  = {1837},

date = {1837-01-01},

urldate = {1837-01-01},

address = {Glogau},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{nowakowski_siedziby_2008,

title = {Siedziby ksi\k{a}\.{z}\k{e}ce i rycerskie ksi\k{e}stwa g\logowskiego w \'{s}redniowieczu},

author = {D. Nowakowski},

year  = {2008},

date = {2008-01-01},

urldate = {2008-01-01},

pages = {424-431},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{pilch1962,

title = {Zabytki Dolnego \'{S}l\k{a}ska},

author = {J. Pilch and K. Pilch},

year  = {1962},

date = {1962-01-01},

urldate = {1962-01-01},

address = {Wroc\law-Warszawa-Krak\'{o}w},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{Pilch1978,

title = {Zabytki architektury Dolnego \'{S}l\k{a}ska},

author = {J. Pilch},

year  = {1978},

date = {1978-01-01},

urldate = {1978-01-01},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@collection{\ssCDS16,

title = {CDS XVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1301-1315, Bd. XVI},

editor = {Colmar Gr\"{u}nhagen and Konrad Wutke

},

year  = {1892},

date = {1892-01-01},

urldate = {1892-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\' lub \'RSIV\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS28,

title = {CDS XXVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis und Stadt Glogau, Bd. XXVIII},

author = {Konrad Wutke},

year  = {1915},

date = {1915-01-01},

urldate = {1915-01-01},

address = {Breslau},

note = {Inv. Glog. },

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29,

title = {CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1334-1337, Bd. XXIX},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bell\'{e}e},

year  = {1923},

date = {1923-01-01},

urldate = {1923-01-01},

address = {Breslau},

note = {u\.{z}ywany r\'{o}wnie\.{z} skr\'{o}t \'RS\'},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS29b,

title = {CDS XXX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1338-1342, Bd. XXX},

editor = {Konrad Wutke and Erich Randt and Hans Bellee},

year  = {1925},

date = {1925-01-01},

urldate = {1925-01-01},

publisher = {Breslau},

series = {Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. XXX},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\sskd09_1998,

title = {Kd IX = Katalog dokument\'{o}w przechowywanych w archiwach pa\'{n}stwowych Dolnego \'{S}l\k{a}ska. T. 9 (1401-1500)},

editor = {Ro\'{s}cis\law \.{Z}erelik},

year  = {1998},

date = {1998-01-01},

urldate = {1998-01-01},

volume = {IX},

publisher = {Uniwersytet Wroc\lawski},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\sslehns_i_1881,

title = {LuB 1 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen F\"{u}rstenth\"{u}mer im Mittelalter, Bd. 1},

author = {C. Gr\"{u}nhagen and H. Markgraf},

editor = {C. Gr\"{u}nhagen and H. Markgraf},

year  = {1881},

date = {1881-01-01},

urldate = {1881-01-01},

booktitle = {Publicationen aus den k\"{o}niglichen preu\ssischen Staatsarchiven Bd. 7},

address = {Leipzig},

note = {Publicationen aus den k\"{o}niglichen preu\ssischen Staatsarchiven Bd. 7; alternatywne skr\'{o}ty: LuBS, LBuS},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssSub05,

title = {SUb V = Schlesisches Urkundenbuch. Tom V: 1282-1290},

author = {V SUB},

editor = {H. Appelt and J. Menzel and W. Irgang},

year  = {1993},

date = {1993-01-01},

urldate = {1993-01-01},

address = {K\"{o}ln-Weimar-Wien},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssSub06,

title = {SUb VI = Schlesisches Urkundenbuch. Tom VI: 1291-1300},

author = {VI SUB},

editor = {H. Appelt and J. Menzel and W. Irgang},

year  = {1998},

date = {1998-01-01},

urldate = {1998-01-01},

address = {K\"{o}ln},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@article{wedzki1985_gora,

title = {Ze studi\'{o}w nad genez\k{a} i pocz\k{a}tkami G\'{o}ry \'{S}l\k{a}skiej},

author = {A. W\k{e}dzki},

year  = {1985},

date = {1985-01-01},

journal = {Rocznik Leszczy\'{n}ski},

volume = {7},

pages = {9-42},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@collection{βR\'{S}l_2,

title = {R\'{S}l II = Regesty \'{s}l\k{a}skie. T. II, 1349-1354},

editor = {Wac\law Korta},

year  = {1983},

date = {1983-01-01},

urldate = {1983-01-01},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{βR\'{S}l_4,

title = {R\'{S}l IV = Regesty \'{s}l\k{a}skie. T. IV, 1358-1359},

editor = {Wac\law Korta},

year  = {1992},

date = {1992-01-01},

urldate = {1992-01-01},

address = {Wroc\law-Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}