Gruszów, st. 1 (gm. Marcinowice), motte

Obiekt w Lubinie zbudowano na niewielkim, naturalnym wyniesieniu, otoczonym terenem podmokłym, nieco na  południowy wschód od miasta lokacyjnego. Najstarszym elementem tego zamku jest wieża, położona w północnym narożniku dziedzińca. Budowla ta, zachowana jedynie w partiach fundamentowych, została wzniesiona z kamienia na planie czworoboku o wymiarach 10,5 x 13 m.

Lokalizacjawoj. dolnośląskie, pow. świdnicki, gm. Marcinowice
Współrzędne50.883889 N, 16.565000 E
Obszar AZP84-24
Chronologiapełne średniowieczepóźne średniowiecze
AutorzyDominik Nowakowski
Data udostępnienia22.12.2023
GRUSZÓW, widok na grodzisko stożkowate od strony SW według fotografii z 1936 r. (APWr., WSPŚ, sygn. 760, teczka Birkholz)
GRUSZÓW, widok na grodzisko stożkowate od strony SW według fotografii z 1936 r. (APWr., WSPŚ, sygn. 760, teczka Birkholz)

Jak cytować?

Nowakowski Dominik. Gruszów, st. 1 (gm. Marcinowice), motte, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/gruszow-st-1-gm-marcinowice-motte/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/]. Data dostępu: 25.03.2025.

Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach

Opis

Przynależność administracyjna

Obecna: Gruszów (Birkholz, Kr. Schweidnitz, MBl. 3014), gm. Marcinowice, pow. świdnicki, woj. dolnośląskie; stan. nr 1, AZP 2/84-24

Przynależność historyczna: księstwo świdnicko-jaworskie

Lokalizacja

Wśród podmokłych łąk przylegających do niewielkiego cieku, ok. 0,25 km na SE od E końca wsi.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich:

  • 1369 – dobra Piotra Reichenbacha (Landbuch, I, nr 328)
  • 1393 – Janko z Chotĕmic wraz z żoną i jej siostrą sprzedali Mikołajowi i Franciszkowi Tschechom dobra i folwark Birgholz (Landbuch, II, nr 1114

Opis obiektu

Obecnie założenie znacznie zniwelowane ma formę owalnego wypłaszczenia o średnicy ok. 23 m.  Przed rozwiezieniem był to kopiec założony na planie owalu o średnicy u podstawy ok. 30 m, u góry 6-10 m i wysokości 3-4 m. W jego otoczeniu zalegały duże bloki granitowe i fragmenty cegieł. Na majdanie czytelny był fundament czworobocznej budowli murowanej. Rozpoznany wyłącznie powierzchniowo obiekt datowano ogólnie na późne średniowiecze. W okresie międzywojennym obiekt nazywany był przez miejscowych Schneckenburg.

Ilustracje

Ilustracje

Literatura

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie

Pawłowski 1978, s.244; Prus 1988, s. 53; Nowakowski 2017, s. 310

Grundmann G

Burgen, Schlösser und Gutshäuser in Schlesien, Bd. 1. Die mittelalterlichen Burgruinen und Wohntürme Book

Frankfurt am Main, 1982.

BibTeX

Grzybkowski A

Średniowieczne kaplice zamkowe Piastów śląskich (XII-XIV wiek) Book

Warszawa, 1990.

BibTeX

Guerquin B

Zamki śląskie Book

Warszawa, 1957.

BibTeX

Guerquin B

Zamki w Polsce Book

Warszawa, 1984.

BibTeX

Kajzer J; Kołodziejczyk S; Salm J

Leksykon zamków w Polsce Book

Warszawa, 2001.

BibTeX

Karłowska-Kamzowa A

Fundacje artystyczne księcia Ludwika I brzeskiego Book

Opole, 1970.

BibTeX

Klose K

Beiträge zur Geschichte der Stadt Lüben Book

Lüben, 1924.

BibTeX

Lutsch H

Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien: Bd. III, Die Kunstdenkmäler des Regierungsbezirk Liegnitz Book

Breslau, 1891, (Borów Polski, s. 70-71;).

BibTeX

Matwijowski K

Lubin. Zarys rozwoju miasta na przestrzeni wieków Book

Wrocław-Lubin, 1996.

BibTeX

Medeksza S; Niemczyk M

Wyniki badań architektoniczno-archeologicznych i problematyka konserwatorska ruin zamku w Lubinie Journal Article

In: Prace Naukowe IHASiT Politechniki Wrocławskiej, no. 13, pp. 94, 1980.

BibTeX

Menzel J J

Die schlesischen Lokationsurkunden des 13. Jahrhunderts Book

Würzburg, 1978.

BibTeX

Mularczyk M

Sprawozdanie z przeprowadzonych prac ziemnych w obrębie zabudowań zamku (rezydencji) w Lubinie Technical Report

Lubin, 1999, (maszynopis w WUOZ Wrocław, delegatura w Legnicy).

BibTeX

Müller K A

Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens (beider Antheile) so wie der Grafschaft Glatz Book

Glogau, 1844.

BibTeX

Niemczyk M

Z badań archeologiczno-architektonicznych zamku w Lubinie Journal Article

In: vol. 8, pp. 227-229, 1974.

BibTeX

Nowakowski D

Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu Book

Wrocław, 2008.

BibTeX

Pilch J; Pilch K

Zabytki Dolnego Śląska Book

Wrocław-Warszawa-Kraków, 1962.

BibTeX

Pilch J

Zabytki architektury Dolnego Śląska Book

Wrocław, 1978.

BibTeX

Przyłęcki M

Zabytki Lubina Legnickiego Journal Article

In: Szkice Legnickie, vol. 2, pp. 86-88, 1965.

BibTeX

Flemming C

Silesia, oder Schlesien in historischer, romantischer und malerischer Beziehung Book

Glogau, 1841.

BibTeX

(Ed.)

CDS XXVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis und Stadt Glogau, Bd. XXVIII Collection

Breslau, 1915, (Inv. Glog. ).

BibTeX

Grünhagen C; Markgraf H (Ed.)

LuB 1 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, Bd. 1 Collection

Leipzig, 1881, (Publicationen aus den königlichen preußischen Staatsarchiven Bd. 7; alternatywne skróty: LuBS, LBuS).

BibTeX

Appelt H; Menzel J; Irgang W (Ed.)

SUb VI = Schlesisches Urkundenbuch. Tom VI: 1291-1300 Collection

Köln, 1998.

BibTeX

Uhtenwoldt H

Die Burgverfassung in der Vorgeschichte und Geschichte Schlesiens Book

Breslau, 1938.

BibTeX

Wutke K (Ed.)

CDS XXIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Die Kreise Grünberg und Freistadt, Bd. XXIV Bachelor Thesis

1908, (Inv. Grünb.).

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl IV = Regesty śląskie. T. IV, 1358-1359 Collection

Wrocław-Warszawa, 1992.

BibTeX

Lokalizacja