Grzędy d. Wojaczów, gm. Czarny Bór, Zamek Konradów

Przynależność administracyjna i toponomastyka

• od 1321 księstwo świdnickie, do 1741 w obrębie dystryktu kamiennogórskiego (Weichbild Landeschut); 1741-1945 Landkreis Landeschut, 1945-1975 województwo wrocławskie, 1975-1998 województwo wałbrzyskie
• historyczne nazwy miejscowości: ok. 1300 – Conroczwalde, 1324 – Conradiswalde
• historyczne nazwy obiektu: 1355 – Cunatswalde/Cunradiswalde, 1364 – Conradswalde, 1374 – haus und festen Cunradiswalde des weichbildes Landishutte mit dem vorwerke, das vor dem haus liegt, 1374 – Cunradiswalde, 1375 – altare quoddam in honore sancte Hedewigis in castro Conradiswalde in quodam capella ibidem

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Obiekt znajduje się na terenie podmokłych łąk śródgórskiej doliny. Składa się z czworobocznego założenia o wymiarach 50 x 60 m, w którego centrum znajduje się kopiec po ruinach murowanej budowli, prawdopodobnie wieży mieszkalnej. Otacza go fosy o szerokości 10-20 m i głębokości około 1,5 m, powtarzająca kształt głównego założenia. Jedyne czytelne elementy budowli to fragment prostej ściany od strony wschodniej. Obiekt został wzniesiony z łamanego kamienia (czerwonego zlepieńca), z użyciem wapiennej zaprawy.

Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu na podstawie przyczynków źródłowych

Wieś Conradiswalde w latach 1324-1327 była posiadłością Heidenreicha de Predel. Zamek po raz pierwszy wspomniano w 1355 roku, gdy Bolko II zajął go w ramach szerszej akcji przeciwko zbuntowanym zamkom w okolicach dzisiejszego Wałbrzycha. Nie ma jednak źródeł pisanych potwierdzających, kto był wówczas właścicielem zamku, choć prawdopodobnie nie należał on do rodziny von Predel.

W kwietniu 1364 roku zamek znalazł się wśród posiadłości Bolka II. Jeszcze w tym samym roku, 9 września, Bolko II nadał zamek Cunradiswalde, pobliski folwark oraz miejscowość Libenow braciom Hansowi, Ulrykowi, Henrykowi, Fryderykowi i Albrechtowi Hackebornom za ich wierną służbę. Książę podkreślił, że nabył te dobra rok wcześniej, jednak nie wymienił poprzedniego właściciela. W 1374 roku Henryk i Fryderyk von Hakenborn sprzedali te posiadłości Mikołajowi i Klerykowi Bolcze oraz ich kuzynowi Mikołajowi vom Czeisberge. W skład nieruchomości wchodziła twierdza i folwark Liebenow.

Prawdopodobnie pierwszym nowym właścicielem zamku był Mikołaj Bolcze, którego wzmiankowano jako świadka dokumentu wystawionego w Konradowie 8 listopada 1374 roku. Po jego śmierci majątek przejął Kleryk Bolcze, który 24 stycznia 1375 roku zapisując czynsze na rzecz ołtarza św. Jadwigi w zamku Konradów, ku pamięci swego brata Mikołaja. Przed 1379 rokiem dobra te stały się własnością Půty z Častalovic, starosty kłodzkiego i ząbkowickiego oraz komornika króla Czech, który w tym roku sprzedał je Hermanowi von Zettritz. To on w 1383 roku wystawił w Grzędach dokument. Po nim dobra odziedziczyli synowie Hermana: Henryk, Konrad i Jorge. Po podziale majątku w 1399 roku zamek Konradów wraz z przyległościami przypadł Henrykowi. Zamek został zniszczony w 1437 roku.

Ilustracje

Dokumentacja w ramach projektu „Od grodu do zamku“

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie

Adamska 2005, s. 249; Boguszewicz 2010, s. 214-216; Golinski 2003, s. 145-150; Guerquin 1957, s. 82; Guerquin 1974, s. 309-310; Kajzer 2001, s. 201; Muller 1837, s. 531; Treblin 1908, s. 129.

@book{boguszewicz_2010,

title = {Corona Silesiae: zamki Piast\'{o}w f\"{u}rstenberskich na po\ludniowym pograniczu ksi\k{e}stwa jaworskiego, \'{s}widnickiego i zi\k{e}bickiego do po\lowy XIV wieku},

author = {A. Boguszewicz},

year  = {2010},

date = {2010-01-01},

urldate = {2010-01-01},

number = {39},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@article{francke1987,

title = {\'{S}redniowieczny zamek w Bardzie},

author = {Cz. Francke and J. Lodowski},

year  = {1987},

date = {1987-01-01},

journal = {Karkonosz},

number = {3},

pages = {6-12},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@article{francke1988,

title = {Wst\k{e}pne wyniki bada\'{n} zamku \'{s}redniowiecznego w Bardzie},

author = {Cz. Francke and J. Lodowski},

year  = {1988},

date = {1988-01-01},

journal = {Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wroc\lawskiej},

volume = {19},

number = {9},

pages = {99-109},

series = {Studia i Materia\ly},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@techreport{francke1990,

title = {Bardo. Sprawozdanie z prac zabezpieczaj\k{a}cych, murarskich na zamku p\'{o}\'{z}no\'{s}redniowiecznym},

author = {Cz. Francke},

year  = {1990},

date = {1990-01-01},

address = {Wroc\law},

institution = {Wojew\'{o}dzki Urz\k{a}d Ochrony Zabytk\'{o}w we Wroc\lawiu, Delegatura w Wa\lbrzychu},

note = {maszynopis w Archiwum Dolno\'{s}l\k{a}skiego Urz\k{e}du Ochrony Zabytk\'{o}w, Delegatura w Wa\lbrzychu, nr 2574},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {techreport}

}

@article{francke1991a,

title = {P\'{o}\'{z}no\'{s}redniowieczny zamek w Bardzie w \'{s}wietle bada\'{n} archeologicznych z lat 1982-1988},

author = {Cz. Francke and J. Lodowski},

year  = {1991},

date = {1991-01-01},

journal = {Studia Archeologiczne},

volume = {20},

pages = {163-201},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@inbook{golinski2005,

title = {Miasta a polityka gospodarcza Henryka IV},

author = {M. Goli\'{n}ski},

editor = {K. Wachowski},

year  = {2005},

date = {2005-01-01},

booktitle = {\'{S}l\k{a}sk w czasach Henryka IV Prawego (=Wratislavia Antiqua, t.8)},

volume = {8},

pages = {49-62},

address = {Wroc\law},

series = {Wratislavia Antiqua},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {inbook}

}

@collection{grunhagen1871,

title = {Geschichtsquellen der Hussitenkriege},

author = {C. Gr\"{u}nhagen},

year  = {1871},

date = {1871-01-01},

volume = {6},

address = {Breslau},

series = {Scriptores rerum silesiacarum},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{grunhagen1872,

title = {Die Hussitenk\"{a}mpfe der Schlesier 1420-1435},

author = {C. Gr\"{u}nhagen},

year  = {1872},

date = {1872-01-01},

address = {Breslau},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@inbook{lodowski2002c,

title = {Badania, rekonstrukcja i konserwacja odkrytych relikt\'{o}w zamku rycerskiego w G\'{o}rach Bardzkich ko\lo Barda},

author = {J. Lodowski},

editor = {M. Antoniewicz},

year  = {2002},

date = {2002-01-01},

booktitle = {Zamki i przestrze\'{n} spo\leczna w Europie \'{s}rodkowej i wschodniej},

pages = {484-490},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {inbook}

}

@inbook{lodowski2005,

title = {Relikty zamku rycerskiego odkryte w G\'{o}rach Bardzkich ko\lo Barda},

author = {J. Lodowski},

editor = {E. R\'{o}\.{z}ycka-Rozp\k{e}dowska and M. Chorowska},

year  = {2005},

date = {2005-01-01},

booktitle = {Nie tylko zamki},

pages = {103-107},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {inbook}

}

@article{stysz2014,

title = {Janowiec ko\lo Barda \textendash dawny o\'{s}rodek g\'{o}rniczy, w \'{s}wietle bada\'{n} archiwalnych terenowych, inwentaryzacyjnych i dendrochronologicznych},

author = {M. Stysz and M. M\k{a}czka and E. Szychowska-Kr\k{a}piec},

year  = {2014},

date = {2014-01-01},

journal = {Hereditas Minariorum},

volume = {1},

pages = {9-28},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}