Mietków, dwór (ruina)

Przynależność administracyjna

• od 1296 r. w granicach księstwa świdnickiego; do 1741: w obrębie weichbildu kąteckiego (dist. Kanth, dist. Striegau); 1741-1932: Kreis Neumarkt, 1932-1945: Landkreis Breslau; 1975-1978 woj. wrocławskie
• historyczne nazwy miejscowości: Mechow (ok. 1300), Mettichaw (1326), Metkow (1353), (1367) Mettichen (1600), Mettig (1650-51), Mettkau (1666-67), Metckau (1743), Mettkau (1795), Mettkau (1845), Mettkau, Motyków (1941)
• historyczne nazwy majątku: Gut (brak nazwy własnej).

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Mietków to stosunkowo niewielka wieś o dość późnej metryce jak na osadnictwo podwrocławskie, odnotowana po raz pierwszy w 1300 r. (LF, B 514), Położona na Równinie Świdnickiej, w dolinie rzeki Bystrzycy. W wsi nigdy nie powstał kościół parafialny. Siedziba rycerska o późnej metryce (XV-XVI w.) została położona na płd. krańcu  wsi, na podmokłym terenie pomiędzy korytem Bystrzycy i  odgałęzionej od niej Młynówki. Folwark usytuowano nad Młynówką, po północnej stronie jej  koryta. Zabudowania folwarczne w większości nie istnieją; pałac w stanie postępującej ruiny – obecnie bez dachu i stropów; wieża zachowana jest w lepszym stanie (ze sklepieniem nad przyziemiem) z powodu znacznej grubości ścian magistralnych. Fosy i wał czytelne od stron południowej i wschodniej.

Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu na podstawie przyczynków źródłowych

• w 1326 r.  książę Bolko furstenberski udzielił Temmelinowi von Seidlitz dobra ziemskie w Borzygniewie, Malinie i Mietkowie (SIEBER 1957, s. 76); do końca XIV w. majątek pozostawał w rękach rodziny von Seidlitz: Petrus de Sydlicz in Metchow, (1367), Thenchino/ Themchin Seidlitz Metchow (1367, 1374), Niclos Themechin syn Seilitza zu Metchow (1375), (LANDBUCH I, s. 54, nr 272, s. 162, 854-855, s. 188, nr 1015), Kunnen von Metchow matka Nicolai Seidlitz (1391), (LANDBUCH II, s. 181, nr 936,), Guncelinus Seidlitz de Mettkau (1397), (LANDBUCH III, s. 62, nr 246)
• na przełomie XIV/XV  w. majątek Temmelina v. Seidlitz przeszedł w ręce rodu Mettich-Tschetschau. Potomkowie  Schibschinusa Czeczow/ Czeschau na Peiskerwitz w XV-XVI w.  pisali się „z Mietkowa” (von Medge): Hans auf Metche (1469-1496), syn Hansa Balthasar auf  Metche (1502-1540), Hans Metsche zu Metchau – zastępca starosty okręgu (1536)
• W 2. poł. XVI w. właścicielami wsi byli członkowie rodu von Schindel;
• W XVIII w. była to własność rodziny von Glaubitz (SIEBER 1957, s. 76, DUNCKER 1863-1864, Bd.6, s. 75); w 1795 r. odnotowano jeden Wohnhaus i folwark barona von Glaubitz; majątek ten stanowił lenno biskupie (ZIMMERMANN 1795, s. 76)
• od 1805 r. właścicielami Mietkowa pozostawali hrabiowie von Pinto: do 1855 r. Heinrich, a następnie syn brata Heinricha – Clemens. Za czasów tego ostatniego  majątek rozkwitł (DUNCKER 1863-1864, Bd. 6, s.75).  Neogotycki pałac wybudował zapewne Clemens von Pinto (KNIE 1830, s. 469; KNIE 1845, s. 407; ANPSA 1857, s. 253); od 1894 r. wzmiankowano tam obecność dzierżawców (SGA 1894, s. 77); od 1902 r. właścicielką pozostawała hrabina Agnes Simonis, z domu von Pinto (SGA 1898, s. 83); od 1909 r. Wlfred Winkler SGA 1905, s. 100), a od 1917 r. Oberst. von Schaper (SGA 1917, s. 107)
• 1945 r. pałac przeszedł na własność państwa polskiego
• ok. 1960 r. – opuszczony i zdewastowany pałac popadł w ruinę

Stan badań

• Żaden z przedwojennych autorów zajmujących się architekturą rezydencjalną na Śląsku w murach neogotyckiego pałacu nie zarejestrował obecności XVI-wiecznej wieży mieszkalnej
• Wpis pałacu do rejestru zabytków nastąpił 22.08.1966 r. pod nr 1798;
• Studium architektoniczne dworu (EYSYMONTT, GRAD 1962-63)
• Pierwsza inwentaryzacja i badania architektoniczne wieży zostały wykonane w latach 1973-1975 r. w Instytucie Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej przez Ewę Różycką -Rozpędowską (RÓŻYCKA-ROZPĘDOWSKA, BRZEZOWSKI 1975)
• W 1991 r. B. Uszałowicz -Piąty opracowała wkładkę do karty ewidencyjnej zabytków architektury i budownictwa (KARTA MIETKÓW 1991)

Historia budowlana

FAZA 1 (po poł. XVI w.)

Najstarszą część założenia stanowiła kamienna wieża mieszkalna na planie kwadratu o wymiarach 6,5 x 6,5 m i wysokości 3 kondygnacji, zlokalizowana w południowo-wschodniej części  obecnego budynku. Kondygnacje wieży pierwotnie były jednoprzestrzenne. Przyziemie stanowiło część gospodarczą, być może stajnię, czego można się było domyślać na podstawie obecności przyściennych, kamiennych koryt-żłobów, dziś już niezachowanych. Pierwotnego nakrycie przyziemia wieży nie znamy. Obecnie jest ono zasklepione 4 przęsłami wysklepek ułożonych z cegły „na kanafarz”. Wysklepki te spływają na 4 szerokie arkady, a te ostatnie na granitowy słup bez bazy, ustawiony pośrodku pomieszczenia. Jego głowicę stanowi płaski półwałek  w typie głowicy doryckiej. Zarówno forma sklepienia jak i użyty materiał ceramiczny, także do przelicowania ścian wieży i zamurowania starszych otworów  świadczą, że nastąpiło to w XIX w.

Pierwsze piętro nakryte zostało sklepieniem kolebkowym z lunetami, których krawędzie podkreślono szwem. W ścianie zach. zachowało się jedno okienko z kompletną kamieniarką o fascjowym profilowaniu i nieco uszkodzonym gzymsem i parapetem. II piętro nakryto stropami belkowymi. Kamieniarka okienna i wielkość otworów była zróżnicowana. Prócz kompletnego obramienia z profilem fascjowym, zachowanego w bardzo dużym otworze po stronie wschodniej widać także pozostałości mniej zdobnego profilu z wąską fazą zakończoną śmigą, w mniejszym otworze okiennym po stronie zachodniej wnętrza. Tam też, w pobliżu pn.-zach. narożnika znajdował się wykusz ustępowy. II piętro miało funkcję mieszkalną i być może było podzielone drewnianymi przepierzeniami na mniejsze pomieszczenia. Ścianka działowa, odnotowana na inwentaryzacji wieży z 1975 r, pochodziła z XIX w. Elewacje wieży były pokryte beżowo-szarym, chropawym tynkiem; krawędzie podkreślono płaskim boniowaniem, wyprowadzonym z tynku i pobielonym. Podobnie gładką fakturę i biały kolor uzyskały opaski okienne, którymi otoczono kamienne obramienia. Nie jest znane pierwotne zadaszenie budowli. W XIX w. uzyskała ona delikatne, neogotyckie blankowanie, z którego pozostały relikty. Wieży mieszkalnej towarzyszyła zabudowa gospodarcza, której pozostałości jeszcze do niedawna widniały w przyziemiu pałacu dobudowanego w XIX w.

Mapy i plany

Zdjęcia i ikonografia