Obiekt obronny w Pniowie, położony na krawędzi wysoczyzny w pobliżu podmokłej doliny, to pozostałość średniowiecznej fortyfikacji o unikalnym układzie przestrzennym. Założony na planie prostokąta z zaokrąglonymi narożami, był otoczony fosą, która do dziś jest częściowo widoczna. Choć obiekt został częściowo zniszczony przez późniejsze działania, jego zachowane relikty oraz warstwa kulturowa odkryte zostały podczas badań archeologicznych.
| Lokalizacja | woj. śląskie, pow. gliwicki, gm. Toszek |
|---|---|
| Współrzędne | 50.4245472 N, 18.6070177 E |
| Obszar AZP | 95-43 |
| Chronologia | późne średniowiecze |
| Autorzy | Dominik Nowakowski |
| Data udostępnienia | 05.09.2024 |
Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna i toponomastyka
Obecna: Pniów (Pniow, Kr. Gleiwitz, MBl. 3256), gm. Toszek, pow. gliwicki, woj. śląskie; Stan. nr 1, AZP 2/95-43
Przynależność historyczna: księstwo bytomskie
Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu
Na krawędzi wysoczyzny, przylegającej do podmokłej doliny niewielkiego cieku, kilkadziesiąt metrów na południowy wschód od południowego krańca wsi.
Wybór źródeł do dziejów miejscowości i obiektu
- 1256 – Pniow (SUb, III, nr 576)
- 1300 – Pnow (LF, C, 51)
Opis obiektu
Obiekt został założony na planie prostokąta o zaokrąglonych narożach, z wymiarami u podstawy 18 x 19,6 m, u góry 9 x 9 m, i wysokości ok. 4 m (od strony doliny 6,5 m). Nasyp otacza fosa o szerokości dna 5-6 m i głębokości 2,5 m. Od strony południowo-zachodniej zachowały się słabo czytelne relikty wału zewnętrznego. Obiekt został częściowo zniszczony w wyniku wybierania piasku. W wykopie sondażowym, założonym na majdanie, zarejestrowano warstwę kulturową o miąższości 0,4-0,6 m, w której zalegała duża ilość grudek polepy oraz fragmentów cegły.
Chronologia
Na podstawie materiałów archeologicznych XIV w.
Ilustracje
Ilustracje
Literatura
Wzmianki konkretnie o tym obiekcie
Scheitza 1931; Skalnik 1931, s. 43; Galasińska-Hrebenda 1971, s. 65-66; Hrebenda 1972, s. 243; Bagniewski, Tomczak 1972, s. 208; Pawłowski 1978, s. 308; Pierzak, Rozmus 1997, s. 24, 32, przyp. 12; Gorgolewski, Tomczak 1996, s. 76; Walker, Tomczak 2002, s. 496; Błaszczyk, Pierzak 2003, s. 348; Tomczak 2012, s. 154-157; Lewicki 2015, s. 183-185; Nowakowski 2017, s. 392-393
Auf den Spuren der ältesten Bewohner unseres Kreises Journal Article
In: Heimatkalender für den Kreis Tost-Gleiwitz, 1931.
Grodziska Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego z lotu ptaka Book
1996.
Sprawozdanie z działalności archeologicznej służby konserwatorskiej na terenie woj. katowickiego w 1970 roku Journal Article
In: Silesia Antiqua, vol. 14, pp. 242-244, 1972.
Grodziska średniowieczne na ziemi gliwickiej. Najnowsze prace ewidencyjno-pomiarowe i weryfikacyjne Journal Article
In: Rocznik Muzeum w Gliwicach, vol. 18, pp. 343-353, 2003.
Gródek rycerski w Kozłowie, gm. Sośnicowice Journal Article
In: Rocznik Muzeum w Gliwicach, vol. 11/12, 1997.
Późnośredniowieczne gródki z obszaru Górnego Śląska Bachelor Thesis
Uniwersytet Jagielloński, 2015.
Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book
2017.
Der Burghügel von Pniow Journal Article
In: Oberschlesischer Wanderer, 1931, (03./04.10.1931).
Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis
KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.
Mało znane warownie Górnego Śląska Book
Katowice, 2012.
Średniowieczne gródki stożkowate w powiecie gliwickim Journal Article
In: Informator KZA na woj. katowickie za lata 1966-1970, pp. 65-66, 1971.
Zabytki archeologiczne w krajobrazie Journal Article
In: Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 1999-2000, pp. 493, 2002.
Z badań grodzisk średniowiecznych powiatu gliwickiego Journal Article
In: Zeszyty Gliwickie, vol. 9, pp. 201–217, 1972.
