Warkocz, gm. Strzelin, motte

Warkocz, położony na płaskim i suchym terenie kilkanaście metrów na północ od dawnego folwarku, kryje w sobie pozostałości średniowiecznego założenia obronnego. Centralną część stanowi czworoboczny nasyp otoczony fosą, który mógł pełnić funkcję siedziby rycerskiej w XIV i XV wieku. W terenie widoczne są ślady, które mogą świadczyć o istnieniu tu niegdyś murowanego budynku.

Lokalizacjawoj. dolnośląskie, pow. strzeliński, gm. Strzelin
Współrzędne50.8211126, 17.0407706
Obszar AZP86-28
Chronologiapóźne średniowiecze
AutorzyDominik Nowakowski
Data udostępnienia30.09.2024
Warkocz, widok na obiekt typu motte

Jak cytować?

Nowakowski Dominik. Warkocz, gm. Strzelin, motte, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/warkocz-gm-strzelin-motte/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/]. Data dostępu: 23.04.2025.

Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach

Opis

Przynależność administracyjna i toponomastyka

Obecna: Warkocz (niem. Warkotsch), gm. Strzelin, pow. strzeliński, woj. dolnośląskie; stan. nr 2, AZP 28/86-28.

Przynależność historyczna: księstwo wrocławskie, księstwo świdnicko-jaworskie, księstwo legnicko-brzeskie

Lokalizacja

Na płaskim i suchym terenie, w parku, kilkanaście metrów na północ od dawnego folwarku.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

  • 1280 – Michał de Varcosi (SUb, IV, nr 393)
  • 1301 – wymieniona wieś Warkos (RS 2660)
  • 1358-1373 – Gunczelin de Warkitsch (Landbuch, I, nr 33; RŚl, IV, nr 165; Kd, V, nr 389)
  • 1405-1417 – Jeszko von Warkakatsch (Landbuch, III, nr 1807; APWr., Rep. 135, Rep. 132a, Dok. m. Strzelina, s. 117-118)
  • 1422-1423 – siedział tu Skarwisz z żoną Agnieszką (APWr., Rep. 121, nr 60 [61]; CDS, XXXV, s. 65)
  • 1429-1451 – Jan i Krzysztof Warkocz (LuBS, I, 379; Kd, IX, nr 451; APWr., Rep. 66, nr 482, 514)
  • 1434-1459 – wzmiankowani Konrad i Jerzy Warkocz (Kd, IX, nr 275, 520; APWr., Rep. 121, nr 72)
  • 1443 – książę ziębicki Wilhelm zdobył zamek (fortalitium Warkatz) (SRS, XII, s. 57)
  • 1441-1456 – Konrad Warkocz von der Jegil (LuBS, I, 395; II, 272; APWr., Rep. 135, Rep. 132a, Dok. m. Strzelina, s. 54; APWr., AmWr., 89/4, s. 7-7v, 12v, 13, 21)
  • 1461-1472 – Krzysztof Warkocz z Warkocza, w tym jako opiekun synów zmarłego Jana Warkocza (Kd, IX, nr 452; CDS, XXXVI, s. 49; APWr., Rep. 135, Rep. 132a, Dok. m. Strzelina, s. 54; APWr., AmWr., 89/4, s. 13, 38, 98v)
  • 1496-1497 – dobra Jana Bischofscheima (APWr., Rep. 135, Rep. 132a, Dok. m. Strzelina, s. 67, 69)

Opis obiektu

Centralną część założenia tworzy czworoboczny nasyp o wymiarach u podstawy 20 x 23,5 m, u góry 12 x 16 m i wysokości ok. 1,5-2 m. Kopiec otacza czworoboczna w zarysie fosa o szerokości 9-12,5 m, od strony północnej zasilana wodą niewielkiego strumyka. Wzdłuż wschodniej i północnej górnej krawędzi kopca widoczny jest uskok, być może wyznaczający przebieg fundamentu murowanego budynku.

Chronologia

Na podstawie źródeł pisanych XIV-XV w.

Ilustracje

Ilustracje

Literatura

Wzmianki o tym obiekcie lub miejscowości:

SUb IV, nr 393; RS 2660; Landbuch I, nr 33; RŚl IV, nr 165; Kd V, nr 389; Landbuch III, nr 1807; APWr., Rep. 135, Rep. 132a, Dok. m. Strzelina, s. 117-118; APWr., Rep. 121, nr 60 [61]; CDS XXXV, s. 65; LuBS I, s. 379; Kd IX, nr 451; APWr., Rep. 66, nr 482, 514; Kd IX, nr 275, 520; APWr., Rep. 121, nr 72; SRS XII, s. 57; LuBS I, s. 395; LuBS II, s. 272; APWr., AmWr., 89/4, s. 7-7v, 12v, 13, 21; CDS XXXVI, s. 49; Müller 1837, s. 310-311; Altschlesische Blätter 1936, s. 226; Altschlesische Blätter 1938, s. 28; Guerquin 1957, s. 80; Biuletyn Konserwatora Zabytków Archeologicznych 1961, s. 90; Pawłowski 1978, s. 360; Prus 1994, s. 861; Demidziuk 2004, s. 59; Nowakowski 2017, s. 453.

Altschlesische Blätter Journal Article

In: Altschlesische Blätter, 1936.

BibTeX

Geschwendt F (Ed.)

Altschlesische Blätter Journal Article

In: 1938.

BibTeX

Biuletyn Konserwatora Zabytków Archeologicznych Journal Article

In: Biuletyn Konserwatora Zabytków Archeologicznych, 1961.

BibTeX

Demidziuk K

Archiwalia do archeologii ziemi strzelińskiej (do 1945 roku) Book

Strzelin-Wrocław, 2004.

BibTeX

Guerquin B

Zamki śląskie Book

Warszawa, 1957.

BibTeX

Müller K A

Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens Book

Glogau, 1837.

BibTeX

Nowakowski D

Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne Book

2017.

BibTeX

Pawłowski A

Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis

KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.

BibTeX

Prus O

Katalog stanowisk archeologicznych województwa wrocławskiego (stanowiska opublikowane, cz. IV) Book

Wrocław, 1994.

BibTeX

Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

CDS XVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1316-1326, Bd. XVIII Collection

Breslau, 1898, (używany również skrót 'RS' lub 'RS V').

BibTeX

Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

CDS XXII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1327-1333, Bd. XXII Collection

Breslau, 1903, (używany również skrót 'RS').

BibTeX

Wutke K; Randt E; Bellée H (Ed.)

CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1334-1337, Bd. XXIX Collection

Breslau, 1923, (używany również skrót 'RS').

BibTeX

Wutke K; Randt E; Bellee H (Ed.)

CDS XXX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1338-1342, Bd. XXX Collection

Breslau, 1925.

BibTeX

Graber E (Ed.)

CDS XXXV = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtsstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis Jauer, Bd. XXXV Collection

Priebatsch's Buchhandlung, Breslau, 1930.

BibTeX

Graber E (Ed.)

CDS XXXVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtsstaatlichen Archive Schlesiens. Stadt Neisee, Bd. XXXVI Collection

Priebatsch's Buchhandlung, Breslau, 1933.

BibTeX

Żerelik R (Ed.)

Kd V = Katalog dokumentów przechowywanych w archiwach państwowych Dolnego Śląska. T. 5 (1366–1379) Collection

Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 1991.

BibTeX

Żerelik R (Ed.)

Kd IX = Katalog dokumentów przechowywanych w archiwach państwowych Dolnego Śląska. T. 9 (1401-1500) Collection

Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 1998.

BibTeX

Jurek T (Ed.)

LANDBUCH I = Landbuch księstw świdnickiego i jaworskiego, tom I: 1366-1376 Collection

Poznań, 2000.

BibTeX

Jurek T (Ed.)

LANDBUCH III = Landbuch księstw świdnickiego i jaworskiego, tom III: 1396-1407 Collection

Poznań, 2007.

BibTeX

Grünhagen C; Markgraf H (Ed.)

LuB 1 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, Bd. 1 Collection

Leipzig, 1881, (Publicationen aus den königlichen preußischen Staatsarchiven Bd. 7; alternatywne skróty: LuBS, LBuS).

BibTeX

Grünhagen C; Markgraf H (Ed.)

LuB 2 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Bd. 2 Collection

Leipzig, 1883, ( alternatywne skróty: LuBS, LBuS).

BibTeX

Irgang W (Ed.)

SUb IV = Schlesisches Urkundenbuch. Tom IV Collection

Köln-Weimar-Wien, 1988.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl IV = Regesty śląskie. T. IV, 1358-1359 Collection

Wrocław-Warszawa, 1992.

BibTeX

Lokalizacja