Budowla wskazywana jako zamek położona jest w odległości ok. 400 m na płd. od centrum wsi, na niemal płaskim terenie. Zamek w Czekanowie jest ruiną po opuszczeniu jej w latach 90-tych XX w. kiedy zawalił się strop nad 2 i 3 kondygnacją. Zamek to trzykondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta. Pierwszą kondygnację stanowi niezbyt zagłębiona w ziemi piwnica, niska, sklepiona kolebkowo. Duże kondygnacje zbudowano z eratyków spojonych typowo średniowieczną zaprawą.
Lokalizacja | woj. śląskie, pow. tarnogórski, gm. Zbrosławice |
---|---|
Współrzędne | 50.3441009 N, 18.7369283 E |
Obszar AZP | 96-45 |
Chronologia | pełne średniowiecze, późne średniowiecze, nowożytność |
Autorzy | Piotr Siemko |
Data udostępnienia | 26.08.2023 |
Jak cytować?
Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje, etc. – jak w podpisach
Opis
Przynależność administracyjna
Obecna: gmina Zbrosławice, pow. tarnogórski, woj. śląskie
Historyczna: księstwo opolskie, kozielsko-bytomskie, rejencja opolska, pow. toszecko-gliwicki
Lokalizacja i stan zachowania obiektu
Budowla wskazywana jako zamek położona jest w odległości ok. 400 m na płd od centrum wsi, na niemal płaskim terenie.
Budowla jest ruiną po opuszczeniu jej w latach 90-tych XX w. kiedy zawalił się strop nad 2 i 3 kondygnacją.
Toponomastyka
- Ok. 1305 – Zcecanov (CDS XIV s.96)
- 1679 – Czekanow (JUNGNITZ s. 95) Czakanow (JUNGNITZ s. 102)
Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu na podstawie przyczynków źródłowych
- 1597 – Jan starszy Prokop zm. przed 1610 (CHRZĄSZCZ 1927 s. 25)
- 1646-1663 Jerzy von Reiswitz (KLOSS i inni s. 186)
- 1654 – Wacław Młodszy von Reiswitz (SĘKOWSKI 2003, s. 306)
- Od 1654 – Adam Bruscik von Bruskaner Eisenhammer (SĘKOWSKI 2003, s. 306)
- 1719-1728 Kasper Hunter von Grandon (SĘKOWSKI 2003, s. 214)
- 1749 – Ludwik Franciszek Hunter von Grandon (KLOSS i inni s. 186)
- 1755 – Erdmann von Ziemietzki (KLOSS i inni s. 186)
- 1760 – Jerzy von Ziemietzki (KLOSS i inni s. 186)
- 1766 – Karol Jan von Koschützky (KLOSS i inni s. 186)
- 1770 – Leopoldyna hrabina von Henckel (KLOSS i inni s. 186)
- 1776 – Bogumiła i Karol von Raczek (KLOSS i inni s. 186)
Historia budowlana obiektu
Zamek to trzykondygnacyjna budowla wzniesiona na planie prostokąta. Pierwszą kondygnację stanowi niezbyt zagłębiona w ziemi piwnica, niska, sklepiona kolebkowo. Duże kondygnacje zbudowano z eratyków spojonych typowo średniowieczną zaprawą. Sklepienie piwnicy wykonano z kamienia łupanego w nieregularne płytki. Drugą i trzecią kondygnację nakrywały stropy belkowane, niezachowane. Pomieszczenia drugiej kondygnacji doświetlały prostokątne okna, jednakże pierwotnie budynek miał inne okna. Od strony płd. zachowały się ślady dwóch okien szczelinowych o szer. 38 i wys. 76 cm (SIEMKO s. 77-78).
Wejście do budynku usytuowano w drugiej kondygnacji. Prowadzą do niego schody murowane z cegły. W latach 30-tych XX w były to schody drewniane prowadzące wzdłuż zach. ściany od płn. Wspierały się ona na 4 słupach i przykryte były dachem pulpitowym. Otwór wejściowy jest wtórny albo powiększony (ościeża wymurowano z cegły). Trzecią kondygnację zbudowano z cegły prawdopodobnie w XVII lub XVIII w. Wnętrze drugiej kondygnacji podzielono na pomieszczenia, ale ściany działowe są młodsze (SIEMKO s. 77-78).
Typ budowli
Zamek – siedziba rycerska, nizinny, zapewne typu wieża mieszkalna. Brak śladów umocnień wokół budowli. Wzniesiona być może w XV w. przebudowany XVII, XVIII I XIX w.
Ilustracje
Plany



Zdjęcia







Literatura
DSB = Das schwarze Buch von Gleiwitz Journal Article
In: Gleiwitzer Jahrbuch, 1927.
Visitationsberichte der Diözese Breslau. Archidiakonat Oppeln Book
Breslau, 1904.
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Kreises Tost-Gleiwitz Book
Breslau, 1943.
KZS VII/5 = Powiat gliwicki. Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom VII, województwo katowickie, zeszyt 5 Book
Warszawa, 1966.
Rody starého Slezska. Dìl I Book
Jilové u Prahy, 1969.
Rody starého Slezska. Dìl II Book
Jilové u Prahy, 1972, (Dìl I, II, III, IV, VI).
Rody starého Slezska. Dìl III Book
Jilové u Prahy, 1972.
Rody starého Slezska. Dìl IV Book
Jilové u Prahy, 1972.
Rody starého Slezska. Dìl IV Book
Jilové u Prahy, 1998.
Oberschlesische Herrensitze. Schakanau Journal Article
In: Oberschlesien im Bild, no. 46, 0000.
Herbarz szlachty śląskiej. Tom 1 Book
Katowice, 2002.
Siedziby rycerskie na ziemi gliwickiej Book
Katowice, 2022.
CDS XIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Bd. XIV Collection
Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau, 1889, (także skrótowo jako LfeV; Lf; LF).