Zimnice Małe, zamek

Przynależność administracyjna

Obecna: wieś w gm. Prószków, pow.  opolski, woj.  opolskie 

Historyczna: księstwo opolskie, rejencja opolska

Lokalizacja i stan obiektu

Dawny zamek usytuowany jest w centrum wsi na wysokiej skarpie koryta Odry, opadającej stromo w kierunku płd. i wsch.  Zamek po przebudowie w XIX w. na obiekt gospodarczy  zachował się w postaci spichlerza.

Toponomastyka

• 1295 – Symanovicz (https://zamkiobronne.pl/zamek/zimnice-male/)
• 1309 – Semichzky Lang (https://zamkiobronne.pl/zamek/zimnice-male/) – z zapisków nie wynika czy chodzi o Zimnice Małe czy Wielkie
• 1540 – Male Semicze (Ldb 338)

Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu  na podstawie przyczynków źródłowych

• 1396 – Bartold Czelm “von Kalczk” (https://www.palaceslazka.pl/indeks.php/indeksalfabetyczny/z/1726-zimnice-male
• w XV w. – Zimnice Małe nabywają Proskowscy
•  1540 – Walentyn Proskowski, syn Jana V ( zapewne on był wcześniej właścicielem Zimnic Małych) nabył od swojego brata Jana VI majątek w Zimnicach Małych (Ldb 338)
• 1566 – synowie Walentyna – Kasper i Jan zostali przyjęci do stanu czeskich panów.
• 1573 – Jan Proskowski z zimnic małych starostwa Księstwa op-rac.
•  1584 – Jan Krzysztof Proskowski (zm.  1625) przejął dobra po śmierci Jerzego IV Proskowskiego. Był panem w Prószkowie, Chrzelicach, Białej, i Zimnicach(Semicich) (Pilnaček VI s.64)
• 1586 – Jan Proskowski z Zimnic występuje w procesie sądowym w Woźnikach (CHRZĄSZCZ, DSB s. 13)
•  1696 – majątek Proskowskich w drodze spadku przypadły Karolowi Maksymilianowi von Dietrichstein
•  1783 – dawne dobra Proskowskich nabył w 1783 roku król pruski Fryderyk II (p. hasło CHRZELICE)

Historia budowlana

Budowla nie była nigdy badana ani archeologicznie ani architektonicznie,  w związku z tym wiedza o nim jest niewielka. KZS podaje że spichlerz został przebudowany z dawnego zamku Pruszkowskich na początku XIX w. i zbudowany został w średniowieczu lub w XVI w. i datowano go na XV lub XVI w.

Wzniesiono go na wysokiej skarpie dawnego koryta rzeki Odry, która opada stromo w kierunku płd i wsch.

Obecna budowla ma rzut w kształcie litery L i składa się z trzech wyraźnie wyodrębniających się części. W części płd-wsch.  budowla sprawia wrażenie masywnej wieży i być może jest to pozostałość wieży mieszkalnej, wobec czego byłaby to najstarsza część zamku budowlę wzniesiono z kamienia i cegły o czterech kondygnacjach. Wspomniana wieża zinterpretowana przez KZS jako zryzalitowy narożnik jest jedyną podpiwniczoną częścią. Brak planu uniemożliwia prawidłową interpretację całości. Do narożnej wieży przylegają dwa skrzydła – jedno od zach. (południowe) i jedno od płn. (wschodnie).  Wnętrza są całkowicie przekształcone i mają układ jednotraktowy, jedynie w części płd-wsch. (wieży)  dwutraktowy.

U styku skrzydeł usytuowana jest klatka schodowa nakryta sklepieniami kolebkowo-krzyżowymi ze szwami, powstała w końcu XVI w.  lub na przełomie XVI/XVII w. Pozostałe pomieszczenia mają stropy i sufity. Liczne małe okna są efektem przebudowy zamku na spichlerz. Budynek nakryto czterospadowymi dachami krytymi dachówką (KZS).

Typ budowli

Zamek rycerski, nieregularny, nizinny na skarpie. Nie wiadomo jakie miał urządzenia obronne, ale jego usytuowanie predestynowało go do posiadania fosy odcinającej część skarpy na której został zbudowany. Być może jego narożnik, to dawna wieża mieszkalna

Zdjęcia