Chałupki, gm. Kamieniec Ząbkowicki, zamek (nieistniejący)

Obiekt w Chałupkach zlokalizowany jest na podmokłych łąkach nad Nysą Kłodzką. Ruiny zamku tworzą kopiec o zarysie wydłużonego owalu po linii N-S, o wymiarach około 60 x 100 metrów i wysokości 3 metrów. Po raz pierwszy zamek o stereotypowej nazwie Novum castrum odnotowany jest w dokumencie z 1295 roku.

Lokalizacjawoj. dolnośląskie, pow. ząbkowicki, gm. Kamieniec Ząbkowicki
Współrzędne50.4871658, 16.9953494
Obszar AZP93-28
Chronologiapełne średniowiecze, późne średniowiecze, nowożytność
Autorzy Artur Boguszewicz, Dagmara Adamska
Data udostępnienia30.12.2024
Chałupki, fosa założenia obronnego
CHAŁUPKI, fosa (fot. A. Boguszewicz, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/])

Jak cytować?

Boguszewicz Artur, Dagmara Adamska. Chałupki, st. 1, gm. Kamieniec Ząbkowicki, zamek, Katalog Zamków i Dworów Obronnych Śląska [https://zamki.pwr.edu.pl/chalupki-kamieniec-zabkowicki-zamek/]. Licencja: CC BY-NC 4.0 [https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/]. Data dostępu: 13.02.2025.

Zdjęcia, ryciny, ilustracje, plany, przekroje etc. – jak w podpisach

Opis

Przynależność administracyjna i toponomastyka

  • od 1291 księstwo fürstenberskie, od 1321 księstwo ziębickie, do 1741 w obrębie dystryktu ziębickiego (Weichbild Münsterberg); 1741–1945 Landkreis Frankenstein Münsterberg
  • historyczne nazwy miejscowości: Neuhaus (villa) – 1638 (J I, 122), Neuhaus 1774 (Z III, 390)
  • historyczne nazwy obiektu: 1295 – Novum Castrum, 1299 – castrum Pacxkow, 1301 – castrum Paczkow, 1321 – das hawsz czw Paczkaw, 1342 – in castro nostro Paczcow, 1378 – Newen – Paczkow, 1356 – Neuhause czu Paczkow […] circa castrum Paczkaw, 1416 – das haws das man nennet das Newhaws, 1421 – Newenhawse bey Paczkaw, 1445 – Newenhuse bei Patschkau, Schlosse Newenhaws (1445), 1472 – Newenhawse bei Patschkau, 1496 – Newenhausz, 1509 – Newhausz bey Patschkaw

Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu

Obiekt znajduje się na podmokłych łąkach nad Nysą Kłodzką. Ruiny zamku tworzą kopiec o kształcie wydłużonego owalu, przebiegający w osi północ–południe. Kopiec ma wymiary około 60 x 100 metrów oraz wysokość 3 metrów. Otacza go wał ziemny, najlepiej zachowany od północy, o szerokości 20 metrów i wysokości 8 metrów. Całość uzupełnia fosa. Przez teren założenia obronnego poprowadzono prosty odcinek drogi, który zniszczył część pierwotnej konstrukcji.

W trakcie badań wykopaliskowych odkryto fragment muru obwodowego, który biegł łukiem. Mur miał grubość 2,3 metra. Odkryto również ścianę prostopadłą do muru obwodowego o grubości około 1 metra oraz fragment cylindrycznej wieży. Dokładna lokalizacja wieży względem obwodu obronnego pozostaje nieznana. Mury zamku wzniesiono z łamanego kamienia, wykorzystując zaprawę wapienną.

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich

  • 1295 – Piotr, sołtys Lubnowa i oficjał księcia świdnickiego Bolka I, był kasztelanem zamku Chałupki (SUb VI, nr 217; KH, s. 70).
  • 1299 – Dokument księcia świdnickiego Bolka I wystawiony na zamku w Paczkowie; świadkował Piotr z Lubnowa (SUb VI, nr 393).
  • 1301 – Dokument księcia świdnickiego Bolka I wystawiony na zamku w Paczkowie; świadkiem był Henryk z Lubawki, kasztelan zamku (RS 2629; CDS X, s. 54).
  • 1321 – Bolko II ziębicki zastawił swojemu bratu Bernardowi, którego był opiekunem, m.in. zamek Paczków (LuBS II, s. 128; RS 4168).
  • 1329 – Dokument księcia Bolka II ziębickiego wystawiony na zamku Chałupki (RS 4882).
  • 1336 – Zamek znalazł się wśród majątków, które Bolko II ziębicki zhołdował Janowi I Luksemburskiemu (LuBS II, s. 129).
  • 1341 – Dokument księcia Bolka II ziębickiego wystawiony w Paczkowie (RS 6533).
  • 1342 – Dokument księcia ziębickiego Mikołaja Małego wystawiony na zamku w Paczkowie (RS 6864).
  • 1344 – Dokument księcia ziębickiego Mikołaja Małego wystawiony na zamku w Paczkowie (CDS X, s. 146).
  • 1349 – Biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli jako arbiter w ugodzie między wójtem Heinczkonem a mieszczanami paczkowskimi postanowił, że aby wygasić spór i umożliwić wójtowi powrót do miasta, zarośla koło młyna zwane molposch, położone u podnóża zamku Chałupki, mogą być użytkowane przez obie strony. Mieszczanie nie powinni przeszkadzać przy budowie trzeciego młyna na Nysie, a wójt i mieszczanie mieli prawo łowienia ryb. Naruszenie układu zabezpieczono karą 18 grzywien, a zwolnieni od jej płacenia mieli być ubodzy mieszczanie (RŚl II, nr 119; Goliński 2005, s. 52).
  • 1356 – Świadkowie w sporze między księżną ziębicką Agnieszką z Lichtenburka [żoną Mikołaja Małego] a biskupem wrocławskim Przecławem z Pogorzeli w sprawie lenna dziedzicznego, zwanego łanem przy zamku Chałupki w Paczkowie, które było w posiadaniu wójta Paczkowa, oświadczyli, że od czasów biskupa wrocławskiego Jana Romki [1292-1301] to ordynariusze, a nie książęta ziębiccy posiadali niekwestionowane prawo do wójtostwa (AAWr., DL, sygn. DD 47).
  • 1365 – Biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli przekazał w procesie między nim a księżną ziębicką Agnieszką z Lichtenburka, dotyczącym kawałka ziemi (Stück Land) przy zamku Chałupki w Paczkowie, obowiązek arbitrażu biskupiemu oficjałowi (AAWr., DCh, sygn. 05.06.1365).
  • 1366 – Oficjał biskupa wrocławskiego Mikołaj z Freibergu rozstrzygnął spór, który został już wcześniej przekazany jego poprzednikowi kanonikowi Piotrowi z Opola, między biskupem Przecławem z Pogorzeli a księżną ziębicką Agnieszką z Lichtenburka, która odziedziczyła po matce zamek. Spór dotyczył „terytorium lub kawałka ziemi wójta Paczkowa, powszechnie zwanego łanem w pobliżu zamku”. Po długich negocjacjach arbiter oświadczył, że ziemia ta należy do biskupa i Kościoła, który posiadał ją od niepamiętnych czasów, jak dowiedli liczni świadkowie wysłuchani przez plebana z Ząbkowic i notariusza publicznego. Księżna sprzedała ten kawałek ziemi wraz z zamkiem Chałupki cesarzowi Karolowi IV (AAWr., DCh., sygn. 26.11.1366).
  • 1378 – Karol IV zastawił margrabiemu Jodokowi z Moraw miasto i zamki Kłodzko, Ząbkowice Śląskie oraz Bystrzycę Kłodzką wraz z zamkiem Chałupki (LuBS II, s. 177–179).
  • 1416 – Książęta ziębiccy Jan i Henryk II sprzedali za namową biskupa Wacława II legnickiego jemu i kapitule katedralnej za 1000 kop groszy zamek Chałupki wraz z przyległościami oraz wsiami Mrokocin, Pomianów Górny, Pomianów Dolny, Golina, Doboszowice, Lubnów, Rostków i Kattersdorf [obecnie część Paczkowa] w dystrykcie ziębickim oraz Goleniów Śląski w dystrykcie ząbkowickim. W sprzedaży uwzględniono wszystkie prawa, sądownictwo i dochody, a także kopalnie. Książęta zachowali prawo pierwokupu za tę samą sumę (AA, DL, sygn. DD 48; LuBS II, s. 243–245).
  • 1421 – Biskup wrocławski Konrad IV Starszy oświadczył, że Piotr Beier z Chałupek z własnej woli przekazał mieszczanom Paczkowa Chałupki wraz ze wszystkimi prawami i przynależnościami, za wyjątkiem zobowiązań dla Jana Bibersteina, Franciszka Peterswalde, Heincze Stoscha, Seligera Reideborga, Piotra Haugwitza i Mikołaja Haina. Wspomniani wierzyciele nadal posiadali dokumenty dłużne u Żydów, a ich roszczenia miały być przekazane, co zwalniało Beiera od długu i odsetek w wysokości 16 grzywien rocznie (LuBS II, s. 247).
  • 1421 – Książę Przemko opawski rozstrzygnął spór między biskupem wrocławskim Konradem IV Starszym a księciem Janem ziębickim o własność ziemi między Paczkowem a zamkiem Chałupki. Książę postanowił, że ziemia powinna nadal należeć do wójtostwa w Paczkowie, ale każdy, kto ją w przyszłości zakupi, będzie musiał wziąć ją w lenno od księcia ziębickiego (Kopietz 1875, nr 42).
  • 1438 – Zygmunta Reichenau porwał i zgwałcił na zamku Chałupki pasierbicę Hynka Kruszyny (Kopietz, s. 17).
  • 1443 – Wyprawa karna księcia Wilhelma opawskiego, biskupa wrocławskiego i mieszkańców Wrocławia zakończyła się zdobyciem zamku Chałupki (Kopietz 1875, s. 17).
  • 1445 – Zarządca diecezji i dziekan katedry wrocławskiej Mikołaj Stock oświadczył, że w celu ochrony Kościoła przed szkodami, które groziły na mocy wyroku księcia Wilhelma opawskiego w sporze między Kościołem a Hynkiem Kruszyną i Opiczem Czirnem, Jan Reichnofski powinien wykupić więźniów w ciągu 8 dni od Fryderyka Stoscha, przebywającego na zamku Chałupki (AAWr., DCh., sygn. 18.03.1445).
  • 1445 – Rada miasta Wrocławia rozstrzygnęła arbitraż między kapitułą katedralną, jej zarządcą Mikołajem Stockiem, rycerzem Fryderykiem Stoschem a Hynkiem Kruszyną i Janem Swolskim. Ogłoszono, że wzajemne szkody mają zostać wyrównane, jeńcy uwolnieni, a roszczenia dotyczące dóbr zgłoszone przed odpowiednimi sądami (AAWr., DL, sygn. W 2a, W 2b).
  • 1452–1466 – Fryderyk Stosch był panem na zamku Chałupki (Kopietz 1875, nr 58, 61, 62, 76, przypis s. 17).
  • 1472–1473 – Anna, wdowa po Fryderyku Stoschu, pełniła funkcję pani na zamku Chałupki koło Paczkowa (AAWr., DL, sygn. JJ 25; Kopietz 1875, nr 73).
  • 1478 – Dokument Anny Stosch, dziedziczki Kattersdorf [obecnie część Paczkowa] i wdowy po Fryderyku, został wystawiony na zamku Chałupki (Kopietz 1875, nr 79).
  • 1478 – Jan Stosch był panem na zamku Chałupki (Kopietz 1875, nr 79).
  • 1489 – Biskup wrocławski Jan IV Roth potwierdził umowę między Kasprem Unwirde z Chałupek i jego szwagrem Stoschem z jednej strony a miastem Paczkowem z drugiej. Zmarły właściciel zamku Fryderyk Stosch stale zalewał drogę do zamku swoim stawem [fragment krajowej drogi z Wrocławia do Paczkowa]. Biskup wrocławski Piotr Nowak [1447–1456] nakazał, aby Stosch pozwolił mieszczanom Paczkowa wyznaczyć inną drogę na karczowisku (Rodeland) pod zamkiem. Ustalono, że mieszczanie Paczkowa wyznaczą tę drogę i będą ją utrzymywać, a Stosch będzie płacił 21½ guldenów rocznie. W zamian właściciele Chałupek zostali zwolnieni z obowiązku budowy drogi. Paczkowianie zyskali prawo pozyskiwania drewna, trawy i ziemi z terenów zamkowych, z wyjątkiem drewna budowlanego. Świadkiem umowy był Kasper Unwirde z Chałupek (Kopietz 1875, nr 82; Adamska 2019, s. 393).
  • 1496 – Biskup wrocławski Jan IV Roth rozstrzygnął spór między mieszkańcami Paczkowa a Zygmuntem Stoschem z Chałupek dotyczący Macieja Melzera, który został oślepiony przez Stoscha po wydaniu go przez paczkowian. Ustalono, że paczkowianie wydali Melzera jako poddanego Stoscha, a nie w duchu zaufania i wiary. Oślepienie nie miało na celu upokorzenia mieszczan (Kopietz 1875, nr 86).
  • 1500 – Małgorzata, żona Kaspra Unwirde i pani na zamku Chałupki, oświadczyła, że za zgodą męża sprzedała swojemu kuzynowi, plebanowi Mikołajowi Krelkerowi z Paczkowa, czynsz, staw rybny, szlifiernię (Schleifwerk) i jedną kopę karpi z cieku wodnego oraz jeden małdrat owsa rocznie (Kopietz 1875, nr 88).
  • 1507 – Dokument Jana Unwirde wystawiony w Chałupkach (Kopietz 1875, nr 93).
  • 1509 – Towarzysza Jana Unwirde, Predela z Mrokocina, oraz jego służących, Tschastnę i Hensela Platnera zwanego Holy, pojmano i postawiono przed sądem w Paczkowie. Zeznania wskazały, że Unwirde i jego grupa rabowali konwój towarowy z Ołomuńca do Wrocławia. Rabusie zebrali się w okolicy Tarnowa [ob. gm. Ząbkowice Śląskie], a następnie przemieścili się przez Polickę, Nową Rudę i Chałupki, gdzie nocowali przed atakiem na wozy i konie (Kopietz 1875, nr 95).
  • 1509 – Oddziały paczkowian oblężyły zamek Chałupki, który był wcześniej broniony przez załogę Jana Unwirde. Po kapitulacji zamku Unwirde oraz jego towarzysze zostali przewiezieni do Nysy. Tam Jan Unwirde został ścięty, a inni członkowie grupy, w tym Mikołaj Predel i Henryk Coyath, zostali powieszeni. Podczas zdobycia zamku znaleziono zrabowane łupy nad kaplicą zamkową (Kopietz 1875, nr 95).
  • 1509 – Burmistrz i rada miasta Paczkowa oświadczyli, że pożyczyli biskupowi wrocławskiemu Janowi Turzo pieniądze na zakup zamku Chałupki. Pieniądze pochodziły z kasy fundacji Bożego Ciała (8 guldenów), Bractwa Mariackiego (18 guldenów) oraz budżetu miasta (24 guldeny). Kwoty przekazał biskupowi burmistrz Michał Kremar w wigilię Bożego Narodzenia. Biskup zobowiązał się zwrócić środki w ciągu roku i jednego dnia (Kopietz 1875, nr 96).
  • 1514 – Jan Jordan został biskupim starostą na zamku Chałupki (Kopietz 1875, s. 17).
  • 1514 – Biskup wrocławski Jan Turzo przyznał miastu Paczków prawo do pozyskiwania kamienia potrzebnego do utrzymania fortyfikacji miasta na wzgórzu Questenberg niedaleko zamku Chałupki oraz na trasie prowadzącej do Paczkowa. Mieszczanie mogli transportować kamień pieszo, konno lub wozami (Kopietz 1875, nr 97).
  • 1559 – Jadwiga z Promnitzów, wdowa po Heinze Schaffie zwanym Gotsche, była panią na zamku Chałupki i w Doboszowicach (Kopietz 1875, nr 112).

Dzieje własności dóbr ziemskich i obiektu na podstawie przyczynków źródłowych

Zamek w Chałupkach przez lata wywoływał problemy interpretacyjne dotyczące jego lokalizacji, jednak w ostatnich latach udało się je rozwiązać. W średniowieczu funkcjonował pod dwiema nazwami: „Paczków” (Pacxkow/Paczkow) i „Nowy Zamek” (Novum Castro/Neuhause). Po raz pierwszy pod nazwą „Novum castrum” zamek został odnotowany w dokumencie z 1295 roku jako siedziba kasztelana Piotra z Lubnowa. Piotr był również sędzią polskim na czeskim pograniczu oraz oficjałem na dworze księcia Bolka I (SUb, 6, nr 217; KH, s. 328). Z kolei nazwa „Paczków” pojawia się w źródłach po raz pierwszy w 1299 roku, w dokumencie wystawionym na zamku przez Bolka I (in castro Pacxkow, SUb, 6, nr 393). Nazwanie zamku tak, jak pobliskiego miasta biskupiego, miało polityczny charakter i odzwierciedlało kierunek ekspansji terytorialnej księcia (Goliński 2005, s. 52–53; Boguszewicz 2020, s. 126).

Zamek ponownie odnotowano w 1301 roku, tym razem wraz z kasztelanem Henrykiem z Lubawki (RS, 4, 2629). W 1321 roku, przy podziale księstwa między synów Bolka I – Bernarda i Bolka, zamek w Paczkowie został przekazany Bernardowi jako zastaw. Wraz z zamkiem Bernard otrzymał także Kąty, górę Ślężę oraz okręg (LuBS, 2, s. 128, 203). Niebawem jednak zamek wrócił do Bolka ziębickiego, gdyż w 1329 roku wystawił on w nim dokument (SR, 4882). W latach 1341–1342 Bolko ponownie korzystał z zamku jako miejsca wystawiania dokumentów (RS, 8, 6533; RS, 8, 6864). Jego syn, Mikołaj, również korzystał z tej funkcji w 1344 roku (Rśl. t. 1, 162). Władca ten po raz ostatni wystawił dokument na zamku w Paczkowie w 1356 roku (CDS, 10, nr 176, 239).

Według historiografii między 1341 a 1358 rokiem zamek został kupiony przez biskupa Przecława z Pogorzeli. Wskazywać na to mogła ugoda z 1349 roku między wójtem Paczkowa a mieszczanami, dotycząca użytkowania „zarośli koło młyna u podnóża wzgórza zamkowego” (Rśl. t. 2, 119). Spór ten mógł sugerować, że zamek był świeżym nabytkiem biskupa, a część kwestii własnościowych wymagała regulacji. Tezie tej przeczy jednak dokument z 1356 roku, z którego wynika, że zamek nadal należał do książąt ziębickich. W dokumencie tym miejsce zostało określone jako Neuenhuse czu Paczkow lub Neuhause czu Paczkow (circa castrum Paczkaw) (Goliński 2005, s. 52–53).

Przed 1378 rokiem zamek najpewniej trafił w ręce Karola IV, który zastawił go razem z Kłodzkiem, Bystrzycą Kłodzką i Ząbkowicami Jostowi, burgrabiemu morawskiemu (LuBS, 2, s. 177). W bliżej nieznanych okolicznościach warownia wróciła jednak do Piastów ziębickich, gdyż w 1417 roku książęta Jan i Henryk sprzedali zamek biskupowi wrocławskiemu Wacławowi za 1000 kop groszy praskich wraz z dziewięcioma przyległymi wsiami (LuBS, 2, s. 243–245).

W 1421 roku jako posiadacz zamku został poświadczony Pecze Beyer (LuBS, 2, s. 247). W 1440 roku warownię, będącą wówczas siedzibą rycerza rabusia Zygmunta von Reichenau, zdobył Jan Kruszyna von Leuchtenberg, były starosta księstwa świdnicko-jaworskiego. Kruszyna, sprawując urząd wójta zamku, sam również podejmował wyprawy łupieżcze. Spowodowało to interwencję mieszczan wrocławskich, którzy w 1443 roku, wspólnie z księciem Wilhelmem opawskim, zdobyli i zniszczyli zamek. Wilhelm sprzedał warownię Fryderykowi Stoschowi za zgodą biskupa Konrada, co potwierdził biskup Jost w 1461 roku (LuBS, 2, s. 277–278).

W 1509 roku biskup wrocławski Jan Turzo zdobył i zniszczył zamek, będący wówczas siedzibą rycerzy rabusiów. Zamek został spalony, co potwierdzono w dokumencie z 1517 roku (LuBS, 2, s. 292–293). W 1525 roku biskup Jakub von Salza nadał zamek wraz z lennem obejmującym wieś Kattersdorf i przyległości braciom Henrykowi i Hansowi Schoff. W zamian przekazali oni 2000 złotych reńskich na wykup zamku z rąk Franciszka Tesschinsky’ego, który nie mógł utrzymać warowni w dobrym stanie w trudnych czasach reformacji (LuBS, 2, s. 295–296).

Ostateczny kres funkcjonowania zamku nastąpił w czasie wojny trzydziestoletniej. Wieża zamkowa została rozebrana w 1832 roku.

Literatura

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie: Boguszewicz 2010, s. 199–201; Goliński 2005, s. 50–53; Grundmann 1982, s. 156; Guerquin 1957, s. 40; Guerquin 1974, s. 105; Kajzer, Kołodziejski, Salm 2001, s. 122–123; Kaletynowie, Lodowski 1968, s. 43–45; Legut-Pintal 2017, s. 126–129, 138, 140; Müller 1837, s. 127–129; Pilch 2005, s. 25–27.

Boguszewicz A

Corona Silesiae: zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku Book

2010.

BibTeX

Goliński M

Książę, biskup i zamki Book Chapter

In: E., Różycka-Rozpędowska; M., Chorowska (Ed.): Nie tylko zamki, pp. 50-53, Wrocław, 2005.

BibTeX

Grundmann G

Burgen, Schlösser und Gutshäuser in Schlesien, Bd. 1. Die mittelalterlichen Burgruinen und Wohntürme Book

Frankfurt am Main, 1982.

BibTeX

Guerquin B

Zamki śląskie Book

Warszawa, 1957.

BibTeX

Guerquin B

Zamki w Polsce Book

Warszawa, 1974.

BibTeX

Kajzer J; Kołodziejczyk S; Salm J

Leksykon zamków w Polsce Book

Warszawa, 2001.

BibTeX

Kaletyn M; Kaletyn T; Lodowski J

Grodziska wczesnośredniowieczne województwa wrocławskiego Book

Wrocław, 1968.

BibTeX

Kopietz J (Ed.)

Regesten der Stadt Patschkau Collection

Patschkau, 1875.

BibTeX

Legut-Pintal M

Zamki księstwa nyskiego na tle przemian krajobrazu kulturowego w średniowieczu Book

Wrocław, 2017.

BibTeX

Müller K A

Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens Book

Glogau, 1837.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl V = Regesty śląskie. T. V, 1360 Bachelor Thesis

Wrocław, 1992.

BibTeX

Pilch J

Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska Book

Warszawa, 2005.

BibTeX

Schubert H

Geschichte der Bolkoburg bei Bolkenhain Book

Schweidnitz, 1895.

BibTeX

Pfotenhauer P (Ed.)

CDS X = Codex Diplomaticus Silesiae, Surkunden des Kloster Kamenz, Bd. X Collection

Breslau, 1881.

BibTeX

Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

CDS XVI = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1301-1315, Bd. XVI Collection

Breslau, 1892, (używany również skrót 'RS' lub 'RSIV').

BibTeX

Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

CDS XVIII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1316-1326, Bd. XVIII Collection

Breslau, 1898, (używany również skrót 'RS' lub 'RS V').

BibTeX

Grünhagen C; Wutke K (Ed.)

CDS XXII = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur Schlesischen Geschichte 1327-1333, Bd. XXII Collection

Breslau, 1903, (używany również skrót 'RS').

BibTeX

Wutke K; Randt E; Bellée H (Ed.)

CDS XXIX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1334-1337, Bd. XXIX Collection

Breslau, 1923, (używany również skrót 'RS').

BibTeX

Wutke K; Randt E; Bellee H (Ed.)

CDS XXX = Codex Diplomaticus Silesiae, Regesten zur schlesischen Geschichte 1338-1342, Bd. XXX Collection

Breslau, 1925.

BibTeX

Grünhagen C; Markgraf H (Ed.)

LuB 1 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter, Bd. 1 Collection

Leipzig, 1881, (Publicationen aus den königlichen preußischen Staatsarchiven Bd. 7; alternatywne skróty: LuBS, LBuS).

BibTeX

Grünhagen C; Markgraf H (Ed.)

LuB 2 = Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Bd. 2 Collection

Leipzig, 1883, ( alternatywne skróty: LuBS, LBuS).

BibTeX

Appelt H; Irgang W (Ed.)

SUb I = Schlesisches Urkundenbuch. Tom I Collection

Köln, 1963.

BibTeX

Irgang W (Ed.)

SUb II = Schlesisches Urkundenbuch. Tom II Collection

Köln-Graz-Wien, 1977.

BibTeX

(Ed.)

SUB III = Schlesisches Urkundenbuch. Tom III Collection

Köln, 1984.

BibTeX

Appelt H; Menzel J; Irgang W (Ed.)

SUb V = Schlesisches Urkundenbuch. Tom V: 1282-1290 Collection

Köln-Weimar-Wien, 1993.

BibTeX

Appelt H; Menzel J; Irgang W (Ed.)

SUb VI = Schlesisches Urkundenbuch. Tom VI: 1291-1300 Collection

Köln, 1998.

BibTeX

Irgang W (Ed.)

SUb IV = Schlesisches Urkundenbuch. Tom IV Collection

Köln-Weimar-Wien, 1988.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl I = Regesty śląskie. T. I, 1343-1348 Collection

Wrocław, 1975.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl II = Regesty śląskie. T. II, 1349-1354 Collection

Wrocław, 1983.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl III = Regesty śląskie. T. III, 1355-1357 Collection

Wrocław, 1990.

BibTeX

Korta W (Ed.)

RŚl IV = Regesty śląskie. T. IV, 1358-1359 Collection

Wrocław-Warszawa, 1992.

BibTeX

Ilustracje

Ilustracje

Dokumentacja w ramach projektu „Od grodu do zamku“

Lokalizacja