Pozostałości średniowiecznego założenia obronnego typu motte położone są na szczycie dominującego nad wsią wzniesienia, znanego jako Góra Strzelnicza, Szwedzkie lub Wierzbnieńskie Szańce. Choć dotąd uważano, że obiekt został całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej w wyniku wykucia w skale stanowisk artyleryjskich, analiza danych z lotniczego skaningu laserowego wykazała zachowanie czytelnego zarysu grodziska.
| Lokalizacja | woj. dolnośląskie, pow. świdnicki, gmina Żarów |
|---|---|
| Współrzędne | 50.8972508, 16.4926761 |
| Obszar AZP | 84-23 |
| Chronologia | późne średniowiecze |
| Autorzy | Artur Boguszewicz |
| Data udostępnienia | 05.10.2025 |
Jak cytować?
Opis
Przynależność administracyjna i toponomastyka
- Współczesna: gmina Żarów, pow. świdnicki, woj. dolnośląskie.
- Historyczne jednostki administracyjne: do 1247 – księstwo śląskie; 1247–1290 – księstwo wrocławskie; 1291–1321 – księstwo fürstenberskie; 1321–1741 – księstwo świdnickie; 1247–1741 – dystrykt świdnicki (Weichbild Schweidnitz); 1741–1945 – Kreis Schweidnitz; 1945–1975 – woj. wrocławskie; 1975–1998 – woj. wałbrzyskie.
- Historyczne nazwy miejscowości: 1209 – Wirbna; 1228 – Wirbno; 1260 – Wirbena; 1300 – Wirbna.
- Historyczne nazwy obiektu: 1307, 1318 – Lapis prope Wirbnam (Skałka, Burgberg).
Kontekst przestrzenny, rozplanowanie, stan zachowania obiektu
Pozostałości warowni znajdują się na szczycie górującego nad wsią wzniesienia różnorodnie nazywanego: Górą Strzelniczą, lub Szwedzkimi, względnie Wierzbnieńskimi Szańcami. Znajdowało się tam odnotowane w materiałach archiwalnych założenie obronne typu motte, które do niedawna uznawano za całkowicie zniszczone w trakcie II wojny światowej przez wykute w skale stanowiska artyleryjskie. W oparciu o dane z lotniczego skaningu laserowego okazało się jednak, że pomimo zniszczeń na podstawie modelu cyfrowego terenu możliwa jest rekonstrukcja zarysu średniowiecznego obiektu obronnego. Obiekt ten nie został przebadany wykopaliskowo, a jego strukturę częściowo naruszyły wykopy pod wspomniane stanowiska artyleryjskie.
Literatura
Kartoteka grodzisk Hellmicha Technical Report
0000, (archiwum Muzeum Archeologicznego, oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia).
Grody stożkowate, ostrosłupowe i wieże mieszkalno-obronne na Śląsku w średniowieczu PhD Thesis
KHASiT Politechniki Wrocławskiej, 1978.




