Letnica, st. 12 (gm. Świdnica), motte

Przynależność administracyjna

Obecna: Letnica (Lätnitz, Kr. Grünberg, MBl. 2332) gm. Świdnica, pow. zielonogórski, woj. lubuskie; stan. 12, AZP 58/63-12

Przynależność historyczna: księstwo głogowskie

Lokalizacja

Na krawędzi podmokłej łąki, w pobliżu niewielkiego garbu terenowego, w centrum wsi, na zapleczu dawnego majątku

Wybór źródeł do dziejów miejscowości i dóbr ziemskich:

• 1305 – wieś Lethnicza jako własność komesa Mlodote (LF, E, 53)
• 1376 – proboszcz (Neuling 1920, s. 153)
• 1415 – siedział tu Jan Lansitz (CDS, XXIV, s. 18)
• 1447-1473 – Jan Knobelsdorf z Letnicy (CDS, XXXI, s. 31; Foerster 1905, s. 95)
• 1473 – Wolfram Knobelsdorf (Foerster 1905, s. 93-95)
• 1601 – alten Rittersitz (Foerster 1905, s. 96)

Opis obiektu

Grodzisko stożkowate jest zachowane w formie kopca o kolistym planie, o średnicy u podstawy około 30 metrów i wysokości do 3 metrów. Założenie otacza szczątkowo zachowany mur obronny, zbudowany z kamieni polnych, oraz fosa i niski wał ziemny, które zachowały się jedynie od strony południowej. W centralnej części nasypu można dostrzec dolne partie wieży mieszkalnej, zbudowanej na planie prostokąta o wymiarach 7 x 11 metrów. W zachowanej części piwnicy widoczne są relikty niewielkiego pomieszczenia, pierwotnie przekrytego sklepieniem kolebkowym. Mury wzniesiono z kamieni polnych i dużych brył rudy darniowej, spajanych zaprawą wapienną.

W wykopie zlokalizowanym w południowo-wschodniej części obiektu, między ścianą wieży a murem obwodowym, odkryto nowożytną warstwę rozbiórkową, która zniszczyła starsze nawarstwienia. Poniżej tej warstwy, głównie w stokowej części kopca, stwierdzono płaszcz z gliny i kamieni polnych, pod którym zalegała warstwa humusu zmieszanego z gliną. Wykop osiągnął głębokość 2,8 metra (poziom wód gruntowych), odsłaniając stopę fundamentową wieży, posadowioną 2,5 metra poniżej współczesnego poziomu gruntu. Badania wykazały również, że obiekt został założony na naturalnym, kolistym wzniesieniu, którego pierwotna wysokość była około 1 metra niższa od obecnej.

Założenie popadło w ruinę w XVII wieku i od tego czasu prawdopodobnie nie było użytkowane. W warstwie rozbiórkowej odkryto fragmenty naczyń kamionkowych, ułamki naczyń glazurowanych i stalowoszarych, kafle piecowe oraz kości zwierzęce. W spągu tej warstwy, przy ścianie budynku, znaleziono 3 monety z przełomu XV i XVI wieku. Natomiast w warstwie pochodzącej z czasów budowy wieży odkryto fragmenty ceramiki, głównie stalowoszarej. Na podstawie odkrytych zabytków ruchomych, obiekt datowany jest na okres XIV-XVII wieku.

Ilustracje

Wzmianki konkretnie o tym obiekcie

Foerster 1906; Informator Archeologiczny 1984, s. 230-231; Informator Archeologiczny 1985, s. 168; Kowalski 1987, s. 122; Lewczuk 1993, s. 477; Lewczuk 1994, s. 149-159; Lewczuk 2001, s. 164; Kajzer, Kołodziejski, Salm 2001, s. 268; Nowakowski 2008, s. 496-498

@book{Foerster1906,

title = {Geschichte von den D\"{o}rfern des Gr\"{u}nberger Kreises},

author = {A. Foerster},

year  = {1906},

date = {1906-01-01},

address = {Gr\"{u}nberg},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@booklet{Informator1984,

title = {Informator Archeologiczn},

year  = {1984},

date = {1984-01-01},

urldate = {1984-01-01},

month = {01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {booklet}

}

@booklet{Informator1985,

title = {Informator Archeologiczn},

year  = {1985},

date = {1985-01-01},

urldate = {1985-01-01},

month = {01},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {booklet}

}

@book{kajzer_kolodziejczyk_salm_2001,

title = {Leksykon zamk\'{o}w w Polsce},

author = {J. Kajzer and S. Ko\lodziejczyk and J. Salm},

year  = {2001},

date = {2001-01-01},

urldate = {2001-01-01},

address = {Warszawa},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{kowalski_zabytki_1987,

title = {Zabytki wojew\'{o}dztwa zielonog\'{o}rskiego},

author = {S. Kowalski},

year  = {1987},

date = {1987-01-01},

urldate = {1987-01-01},

pages = {39-40},

address = {Zielona G\'{o}ra},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@article{lewczuk_grodziska_1993,

title = {Grodziska wojew\'{o}dztwa zielonog\'{o}rskiego \textendash nowo odkryte i zweryfikowane pozytywnie w czasie akcji AZP w latach 1980-1991},

author = {K. Lewczuk},

year  = {1993},

date = {1993-01-01},

urldate = {1993-01-01},

journal = {\'{S}l\k{a}skie Sprawozdania Archeologiczne},

volume = {34},

pages = {475},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@inbook{Lewczuk1994,

title = {Ceramika z grodziska sto\.{z}kowatego w Letnicy, gm. \'{S}widnica, woj. zielonog\'{o}rskie, stanowisko nr 12, AZP 63-13/58},

author = {J. Lewczuk},

editor = {A. Gruszczy\'{n}ska and A. Targo\'{n}ska},

year  = {1994},

date = {1994-01-01},

booktitle = {Garncarstwo i kaflarstwo na ziemiach polskich od p\'{o}\'{z}nego \'{s}redniowiecza do czas\'{o}w wsp\'{o}\lczesnych},

pages = {149-159},

address = {Rzesz\'{o}w},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {inbook}

}

@article{Lewczuk2001,

title = {Perspektywy bada\'{n} nad p\'{o}\'{z}nym \'{s}redniowieczem i okresem wczesnonowo\.{z}ytnym w po\ludniowej cz\k{e}\'{s}ci \'{S}rodkowego Nadodrza},

author = {J. Lewczuk},

year  = {2001},

date = {2001-01-01},

urldate = {2001-01-01},

journal = {Silesia Antiqua},

volume = {42},

pages = {149\textendash176},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {article}

}

@book{Neuling1902,

title = {Schlesiens Kirchorte und ihre kirchlichen Stiftungen bis zum Ausgang des Mittelalters},

author = {H. Neuling},

year  = {1902},

date = {1902-01-01},

urldate = {1902-01-01},

address = {Breslau},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@book{nowakowski_siedziby_2008,

title = {Siedziby ksi\k{a}\.{z}\k{e}ce i rycerskie ksi\k{e}stwa g\logowskiego w \'{s}redniowieczu},

author = {D. Nowakowski},

year  = {2008},

date = {2008-01-01},

urldate = {2008-01-01},

pages = {424-431},

address = {Wroc\law},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {book}

}

@collection{\ssCDS14,

title = {CDS XIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Bd. XIV},

author = {14 CDS},

editor = {H. Markgraf and W. Schulte},

year  = {1889},

date = {1889-01-01},

urldate = {1889-01-01},

publisher = {Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis},

address = {Breslau},

note = {tak\.{z}e skr\'{o}towo jako LfeV; Lf; LF},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@collection{\ssCDS31,

title = {CDS XXXI = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Kreis Sprottau, Bd. XXXI},

author = {Erich Gaber},

editor = {Erich Gaber},

year  = {1925},

date = {1925-01-01},

urldate = {1925-01-01},

address = {Breslau},

note = {Inv. Sprot. },

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {collection}

}

@bachelorthesis{β24CDS,

title = {CDS XXIV = Codex Diplomaticus Silesiae, Die Inventare der nichtstaatlichen Archive Schlesiens. Die Kreise Gr\"{u}nberg und Freistadt, Bd. XXIV},

editor = {Konrad Wutke},

year  = {1908},

date = {1908-01-01},

urldate = {1908-01-01},

key = {Inv. Gr\"{u}nb},

note = {Inv. Gr\"{u}nb.},

keywords = {},

pubstate = {published},

tppubtype = {bachelorthesis}

}